Definicja członka rodziny dla celów uprawnień do zasiłku opiekuńczego

Mieszkam razem z siostrą i jej 5-letnią córką. Obie zachorowały, ale siostra na tyle poważnie, że nie może opiekować się dzieckiem. Ja natomiast pracuję w pełnym wymiarze czasu pracy i mogę jej pomóc dopiero w godzinach popołudniowych. Czy gdyby lekarz wystawił mi zaświadczenie potwierdzające konieczność sprawowania opieki nad siostrzenicą, to przysługiwałoby mi prawo do zasiłku opiekuńczego?

NIE. Siostrzenica nie może być bowiem dla celów ustalenia uprawnień do zasiłku opiekuńczego uznana ani za dziecko Czytelniczki, ani za innego członka jej rodziny.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki m.in. nad:

• chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat, 
   
• innym chorym członkiem rodziny.

Kwestię tę reguluje art. 32 ustawy zasiłkowej, który jednocześnie precyzuje, kogo uznaje się za dzieci i innych członków rodziny (patrz ramka). Niestety nie ma wśród nich siostrzeńców i bratanków, a tym samym opieka nad dziećmi swojego rodzeństwa, o ile nie zostały one przysposobione albo przyjęte na wychowanie i utrzymanie, nie uprawnia osoby ubezpieczonej do skorzystania z zasiłku opiekuńczego, nawet jeśli taka opieka jest faktycznie sprawowana.

Czytelniczka mogłaby jednak uzyskać prawo do zasiłku opiekuńczego, gdyby sprawowała opiekę nad swoją chorą siostrą wymagającą takiej opieki (rodzeństwo uznawane jest za członków rodziny), pod warunkiem jednak, że:

• potwierdziłaby to stosownym zaświadczeniem lekarskim (np. zaświadczeniem lekarskim ZUS ZLA), 
   
• w okresie sprawowania opieki pozostawałaby z siostrą we wspólnym gospodarstwie domowym, 
   
• nie został jeszcze w tym roku wykorzystany limit tego świadczenia, określony w art. 33 ustawy zasiłkowej, 
   
• poza zainteresowaną nie byłoby innego członka rodziny pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, mogącego zapewnić opiekę jej siostrze.

Pracownik wystąpił z wnioskiem o zasiłek opiekuńczy za okres od 1 do 14 lutego 2018 r. z tytułu opieki sprawowanej nad swoją partnerką, która po przebytym porodzie ich syna ma problemy ze zdrowiem. Czy za okres tej nieobecności w pracy potwierdzony zaświadczeniem lekarskim pracownikowi przysługuje zasiłek opiekuńczy? Pracownik do tej pory nie korzystał z takiego świadczenia.

Za członków rodziny, nad którymi sprawowanie opieki uprawnia do zasiłku opiekuńczego, uważa się m.in. rodzica dziecka, jeżeli pozostaje on we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki (art. 32 ust. 1-2 ustawy zasiłkowej). Wymieniony warunek pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym uważa się za spełniony także wówczas, gdy ubezpieczony pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym członkiem rodziny tylko przez okres choroby.

Konkubent może więc skorzystać z zasiłku opiekuńczego z tytułu konieczności sprawowania opieki nad konkubiną, ale tylko, gdy jest ona matką jego dziecka. Zasiłek przysługuje wówczas nie dłużej niż przez okres 14 dni w roku kalendarzowym. Przy czym należy pamiętać, że świadczenie łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny należne jest nie dłużej niż przez 60 dni w roku kalendarzowym.

Skoro pracownik prowadzi wspólne gospodarstwo domowe ze swoją partnerką będącą rodzicem jego dziecka, to z racji sprawowanej nad nią opieki może on skorzystać z zasiłku opiekuńczego.