Praca w niedzielę w celu usunięcia awarii

Zatrudniamy pracownika w podstawowym systemie czasu pracy. Został on odwołany z urlopu wypoczynkowego i wezwany do pracy w niedzielę, w celu usunięcia awarii. Wykonywanie związanych z tym czynności zajęło mu 4 godziny. Czy za taką pracę należy mu się wynagrodzenie czy 8 godzin wolnego? Czy mieliśmy prawo wezwać pracownika do pracy w niedzielę, jeżeli w naszym zakładzie nie świadczy się pracy w tym dniu?

W pierwszej kolejności pracownikowi powinien być udzielony dzień wolny od pracy za pracę w niedzielę. Dopiero gdyby udzielenie takiego dnia w terminie określonym w Kodeksie pracy było niemożliwe, rekompensatą za dodatkową pracę może być 100% dodatek do wynagrodzenia. Zawsze jednak trzeba zapłacić normalne wynagrodzenie za pracę w niedzielę - także wtedy, gdy oddawany jest za nią dzień wolny (który jest niepłatny).

Jak stanowi art. 167 § 1 K.p. pracodawca ma prawo odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego, jeśli jego obecność w zakładzie jest konieczna ze względu na wystąpienie okoliczności nieprzewidzianych w chwili rozpoczynania urlopu. Taką okolicznością może być np. awaria. Konieczność usunięcia awarii jest także jedną z przesłanek uzasadniających pracę w niedzielę (art. 151¹⁰ pkt 1 K.p.).

W sytuacji przedstawionej w pytaniu pracodawca miał zatem prawo zlecić pracownikowi taką pracę, odwołując go z urlopowego wypoczynku. Musi liczyć się jednak z obowiązkiem pokrycia kosztów poniesionych przez pracownika w bezpośrednim związku z tym odwołaniem (art. 167 § 2 K.p.).

Wniosek o odwołanie pracownika z urlopu wypoczynkowego dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Prawo pracy.

Należy zauważyć, że urlop wypoczynkowy udzielany jest na dni, które są dla pracownika dniami pracy. Do urlopu nie wlicza się dni wolnych od pracy. Stąd praca w niedzielę dla osób zatrudnionych w podstawowym czasie pracy, wykonujących swoje obowiązki od poniedziałku do piątku - choć przerywa ciągłość wypoczynku urlopowego - w sensie ścisłym nie jest pracą w dniu, w którym pracownik korzysta z urlopu. Dla potrzeb rozliczania czasu pracy i ustalania wynagrodzenia jest to praca w wolną dla pracownika niedzielę, która powinna być zrekompensowana zgodnie z art. 151¹¹ K.p.

W myśl tego przepisu pracownikowi wykonującemu pracę w niedzielę pracodawca jest obowiązany zapewnić inny dzień wolny od pracy, w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli. W przypadku pracy nieplanowanej, a z taką mamy do czynienia w okolicznościach wskazanych w pytaniu, udzielenie dnia wolnego może nastąpić dopiero po jej wystąpieniu. Mimo że pracownik przy usunięciu awarii przepracował tylko 4 godziny, w zamian powinien otrzymać cały dzień wolny od pracy (8 godz.). Jeżeli oddanie dnia wolnego w wymaganym terminie nie będzie możliwe, pracodawca powinien go udzielić do końca okresu rozliczeniowego. Gdyby okazało się to niewykonalne, pracownikowi należy się dodatek za każdą godzinę pracy w niedzielę w wysokości 100% wynagrodzenia. Ponadto jeżeli w wyniku pracy w niedzielę, niezrekompensowanej udzieleniem innego dnia wolnego od pracy, dojdzie do przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy, pracownikowi będzie przysługiwał drugi 100% dodatek.