Zasiłek macierzyński dla osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu

Świadczenia w razie choroby i macierzyństwa przysługują osobom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu. Tak też jest z zasiłkiem macierzyńskim. Przysługuje on ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo urlopu wychowawczego:

• urodziła dziecko, 
   
• przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10. roku życia, i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia, 
   
• przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, dziecko w wieku odpowiednio jak wyżej do 7. lub 10. roku życia.

Stanowi o tym art. 29 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową.

Nie tylko dla pracowników

Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego. Choć urlopy takie zostały przewidziane dla pracowników, to o zasiłek macierzyński za okres tych urlopów mogą ubiegać się ubezpieczeni niebędący pracownikami, a więc m.in. podlegające dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu osoby:

• zatrudnione na umowę zlecenia,
   
• prowadzące własną działalność pozarolniczą.

Co istotne, prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, a więc bez okresu wyczekiwania, jak ma to miejsce w przypadku uprawnień do zasiłku chorobowego.

Wymiar urlopu/zasiłku po porodzie

Okres należnego urlopu macierzyńskiego, a tym samym i zasiłku macierzyńskiego za okres tego urlopu, uzależniony został od liczby dzieci urodzonych podczas jednego porodu (patrz tabela). W przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie wynosi on 20 tygodni (140 dni). Szczegółowo kwestie te reguluje art. 180 § 1 Kodeksu pracy.

Przy czym nie więcej niż 6 tygodni urlopu/zasiłku macierzyńskiego może przypadać przed przewidywaną datą porodu. Wówczas po porodzie przysługuje urlop/zasiłek macierzyński niewykorzystany przed porodem, aż do wyczerpania odpowiedniego przysługującego wymiaru. Po wykorzystaniu urlopu/zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego ubezpieczonemu przysługuje urlop rodzicielski/zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego, w wymiarze również zróżnicowanym w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie, wynoszącym odpowiednio do 32 albo 34 tygodni (art. 182^1a § 1 Kodeksu pracy).

Kalkulator urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego dostępny jest w serwisie kalkulatory.gofin.pl.

Urlop rodzicielski jest udzielany bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego, nie więcej niż w 4 częściach, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej albo bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego, w wymiarze wielokrotności tygodnia. Jednak za sprawą art. 182^1c § 1 i 3 Kodeksu pracy urlop ten w wymiarze do 16 tygodni może być udzielony w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po poprzedniej części tego urlopu albo wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części tego urlopu, przy czym nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia.