Utrata pracy na etacie a rozliczenie składek ze zlecenia

Spółka ma zawartą umowę zlecenia z osobą, która jednocześnie pracuje w innej firmie na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Z tytułu wykonywania umowy zlecenia zleceniobiorca został więc zgłoszony tylko do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Niedawno zgłosił, że w połowie sierpnia br. zostanie z nim rozwiązany stosunek pracy. Od kiedy spółka powinna go zgłosić do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z umowy zlecenia? W jaki sposób rozliczyć mu składki do ZUS za miesiąc, w którym przestanie pracować na etacie?

Zleceniobiorca, który w innej firmie jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, z której uzyskuje - w przeliczeniu na okres miesiąca - przychód w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia (a w takiej wysokości przychód mają zagwarantowany przepisami prawa pracy pracownicy pełnoetatowi), z tytułu wykonywanego zlecenia obowiązkowo podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ubezpieczeniom społecznym (emerytalno-rentowym) w takiej sytuacji może podlegać wyłącznie dobrowolnie.

Gdy umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu, wówczas zlecenie staje się dla zleceniobiorcy jedynym tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń w ZUS. Taka osoba powinna być wówczas zgłoszona nie tylko do ubezpieczenia zdrowotnego, ale również do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (emerytalno-rentowych i wypadkowego) oraz ewentualnie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Zleceniodawca powinien w takim przypadku dokonać zmiany w jego zgłoszeniu do ubezpieczeń. Najpierw powinien wyrejestrować zleceniobiorcę z ubezpieczenia zdrowotnego (na druku ZUS ZWUA) z datą, od kiedy powinien on być objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi (tu: od następnego dnia po dniu, w którym ustał stosunek pracy w innej firmie). Następnie z tą samą datą należy zgłosić go do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego (na druku ZUS ZUA). W takiej sytuacji składkom na ubezpieczenia społeczne będzie podlegała tylko część wynagrodzenia, tj. należnego za okres, w którym zlecenie stanowiło tytuł do tych ubezpieczeń.

Przepisy ubezpieczeniowe nie zawierają regulacji wskazujących, jak w takich okolicznościach ustalić część wynagrodzenia, którą należy oskładkować. Najbardziej właściwe jest podzielenie wynagrodzenia uzyskanego ze zlecenia przez liczbę dni wykonywania zlecenia (lub dni miesiąca - gdy wynagrodzenie jest wypłacane za cały miesiąc) i pomnożenie przez liczbę dni, w których umowa stanowiła tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Podstawę wymiaru składki zdrowotnej będzie stanowił uzyskany przez zleceniobiorcę przychód ze zlecenia pomniejszony o finansowane z jego środków składki społeczne (przykład).

Składki społeczne i zdrowotną należy rozliczyć w raporcie ZUS RCA, z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11. Gdyby jednak zleceniodawca wypłacił zleceniobiorcy wynagrodzenie w następnym miesiącu po rozwiązaniu/wygaśnięciu umowy zlecenia, wtedy składki powinien rozliczyć z kodem 30 00.