Obowiązek zgłoszenia przedsiębiorcy w ZUS

Każdy płatnik składek (m.in. osoba prowadząca pozarolniczą działalność - patrz ramka) zobowiązany jest do złożenia w ZUS formularza zgłoszenia płatnika składek w terminie 7 dni od daty:

• zatrudnienia pierwszego pracownika lub powstania stosunku prawnego uzasadniającego objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi pierwszej osoby (np. zawarcia umowy zlecenia),
   
• powstania obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych dla ubezpieczonych wyłącznie zobowiązanych do opłacania składek na własne ubezpieczenia albo składek na ubezpieczenia osób współpracujących.

Płatnik będący osobą fizyczną rozpoczynającą prowadzenie działalności gospodarczej jednoosobowo lub w formie spółki cywilnej, dokonuje zgłoszenia siebie jako płatnika składek na wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (druk CEIDG-1), składanym w organie ewidencyjnym. Wniosek ten jest jednocześnie m.in. zgłoszeniem płatnika składek. Dane z wniosku organ ewidencyjny przesyła do właściwej jednostki terenowej ZUS wraz z kopią zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej. W oparciu o te dane ZUS sporządza za przedsiębiorcę pierwszorazowe dokumenty zgłoszeniowe płatnika składek, tj.:

• zgłoszenie płatnika składek - ZUS ZFA,
   
• informację o numerach rachunków bankowych płatnika - ZUS ZBA,
   
• informację o adresach prowadzenia działalności gospodarczej - ZUS ZAA.

Osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność podlega w ZUS obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ma ona także prawo do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, do którego przystępuje na wniosek (o ile ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają obowiązkowo). Przedsiębiorca musi więc zgłosić się w ZUS do ubezpieczeń społecznych i/lub ubezpieczenia zdrowotnego (w zależności od obowiązku podlegania ubezpieczeniom) na druku ZUS ZUA lub ZUS ZZA. Może tego dokonać w formie elektronicznej (przy użyciu bezpiecznego podpisu elektronicznego) lub papierowej - bezpośrednio w ZUS lub za pośrednictwem poczty. Przy czym płatnik składek będący przedsiębiorcą opłacający składki wyłącznie na własne ubezpieczenia zgłoszenia siebie do odpowiednich ubezpieczeń w ZUS może też dokonać wraz z wnioskiem o wpis do CEIDG. W ten sposób może przekazać zgłoszenie:

• do ubezpieczeń społecznych i/lub ubezpieczenia zdrowotnego,
   
• do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny.

Warto dodać, że wraz z wnioskiem o aktualizację wpisu do CEIDG przedsiębiorca może także złożyć:

• zmianę danych wykazanych w wymienionych zgłoszeniach (oprócz danych dotyczących tytułu do ubezpieczeń, rodzajów ubezpieczeń oraz terminów ich powstania, bowiem zmiany tych danych przedsiębiorca dokonuje wyłącznie poprzez wyrejestrowanie z ubezpieczeń i ponowne zgłoszenie do nich z aktualnymi już danymi),
   
• zgłoszenie wyrejestrowania z tych ubezpieczeń.

Każda natomiast osoba rozpoczynająca prowadzenie działalności w formie jednoosobowej spółki z o.o., a także będąca wspólnikiem spółki jawnej, komandytowej i partnerskiej zobowiązana jest dokonać zgłoszenia siebie jako płatnika składek oraz do ubezpieczeń (co najmniej do ubezpieczenia zdrowotnego) w ZUS. Każdy wspólnik takiej spółki jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenia, powinien zatem sporządzić i przekazać do ZUS zgłoszenie:

• płatnika składek na druku ZUS ZFA, w którym wpisze własne dane identyfikacyjne, tj. PESEL i NIP lub NIP, REGON i PESEL (jeżeli wspólnik prowadzi również odrębną działalność gospodarczą, inną niż prowadzona w formie spółki),
   
• siebie do ubezpieczeń jako osoby ubezpieczonej na druku ZUS ZUA (jeśli podlegać będzie tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu - na druku ZUS ZZA), z identyfikatorem PESEL.

Z kolei twórcy i artyści dokonują zgłoszeń do ubezpieczeń w ciągu 7 dni od dnia otrzymania decyzji Komisji do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców, ustalającej datę rozpoczęcia wykonywania działalności.