Świadczenia z tytułu wychowywania dziecka w okresie urlopu wychowawczego

Prawo do świadczeń przysługujących w okresie urlopu wychowawczego zostało uregulowane przepisami ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Osoby przebywające na urlopie wychowawczym (patrz rozdział VI niniejszego opracowania) i uprawnione do zasiłku rodzinnego na dziecko, mogą otrzymać dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, dalej zwany dodatkiem wychowawczym. Świadczenie to wypłaca organ właściwy, tj. najczęściej gmina lub ośrodek pomocy społecznej.

Przysługuje on jeśli przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie uzyskany w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy (od 1 listopada do 31 października następnego roku) nie przekracza określonej kwoty granicznej, tj. obecnie 674 zł oraz 764 zł jeśli rodzina wychowuje dziecko niepełnosprawne.

Dodatek wychowawczy przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres:

• 24 miesięcy kalendarzowych, 
   
• 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu, 
   
• 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Miesięczna wysokość dodatku wynosi 400 zł, a jeżeli przysługuje on za niepełny miesiąc kalendarzowy (w razie przejścia na urlop wychowawczy w trakcie miesiąca), to ustala się go dzieląc kwotę dodatku przez liczbę dni kalendarzowych w tym miesiącu i otrzymaną kwotę mnoży przez liczbę dni kalendarzowych, za które dodatek przysługuje. Kwotę przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.

Istotnym warunkiem uzyskania dodatku wychowawczego jest pozostawanie w zatrudnieniu przez co najmniej 6 miesięcy bezpośrednio przed przejściem na urlop wychowawczy. Okres tego zatrudnienia musi być nieprzerwany, ale niekoniecznie musi ono być wykonywane u jednego pracodawcy. Obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego do okresu zatrudnienia wymaganego do nabycia prawa do dodatku zalicza się okres zatrudnienia na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Prawo do dodatku wychowawczego nie przysługuje w przypadkach, gdy:

• bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego osoba zainteresowana pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy niż 6 miesięcy, 
   
• osoba korzystająca z urlopu wychowawczego podjęła lub kontynuuje zatrudnienie albo inną pracę zarobkową, która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
   
• dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
   
• w okresie urlopu wychowawczego osoba zainteresowana korzysta z zasiłku macierzyńskiego,
   
• osoba przebywająca na urlopie wychowawczym korzysta ze świadczenia rodzicielskiego.