Roczne ograniczenie podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych

Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym jest ograniczona. Nie może ona przekroczyć limitu, który odpowiada 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub ich projektach - jeśli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone. Tak wynika z art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Od 1 stycznia 2019 r. ustawa z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1974) zakładała zniesienie rocznego limitu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Akt ten został jednak skierowany przez Prezydenta do Trybunału Konstytucyjnego. Wnioskodawca wskazał, że w toku prac nad projektem kwestionowanej ustawy nie zachowano przewidzianych prawem standardów w zakresie jego przedstawienia do zaopiniowania przez Radę Dialogu Społecznego, reprezentatywne związki zawodowe i reprezentatywne organizacje pracodawców. Zdaniem Prezydenta naruszono tym samym konstytucyjną zasadę zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa.

Trybunał w wyroku z dnia 14 listopada 2018 r., sygn. akt Kp 1/18, stwierdził, że ustawa z dnia 15 grudnia 2017 r. jest zgodna z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i jest niezgodna z art. 7 Konstytucji RP. Powodem uznania niekonstytucyjności tej ustawy był przebieg głosowania nad jej przyjęciem w Senacie. Stwierdzenie niekonstytucyjności ustawy skutkuje tym, że nie wejdzie ona w życie. To oznacza, że w 2019 r. zachowany zostanie roczny limit podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zasadę rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stosuje się również przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na FEP. Składkę tę należy zatem naliczać (za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze) od pełnej podstawy wymiaru (obowiązującej w danym miesiącu) do momentu osiągnięcia przez ubezpieczonego kwoty rocznego limitu podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych. Pracodawca zaprzestaje natomiast opłacania składki na FEP za pracownika wykonującego prace szczególne, jeżeli jego roczny przychód (podlegający oskładkowaniu) osiągnie górną granicę rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych.

Nie należy stosować rocznego limitu w podstawie wymiaru składek na pozostałe ubezpieczenia społeczne, tj. chorobowe i wypadkowe. Nie bierze się go także pod uwagę przy naliczaniu składki zdrowotnej oraz składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i FGŚP. Oznacza to, że także po osiągnięciu kwoty rocznego ograniczenia płatnik nalicza i odprowadza składki na wymienione ubezpieczenia i Fundusze od pełnej podstawy ich wymiaru.

W 2019 r. prognozowane przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej wynosi 4.765 zł. Oznacza to, że roczny limit podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych w 2019 r. wynosi 142.950 zł. Taka sama kwota limitu obowiązuje także w bieżącym roku przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na FEP.