Błędne oświadczenie pracownika o przekroczeniu rocznego limitu

Odpowiedzialność za błędne oświadczenie

Gdy pracownik ma kilku płatników, wtedy to on ma obowiązek kontrolować wysokość rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych i w razie potrzeby powiadomić każdego z nich o zaprzestaniu naliczania za niego tych składek. Składając płatnikom takie zawiadomienie pracownik powinien dokonać dokładnych obliczeń, uważając przy tym, aby nie popełnić w nich błędu. Jeżeli bowiem przekaże płatnikom (lub jednemu z nich) błędne informacje, przez co na ich kontach w ZUS powstanie zadłużenie, to właśnie on będzie zobowiązany do jego uregulowania (art. 19 ust. 6 ustawy systemowej). Co istotne, obowiązek ten obejmie całość powstałego zadłużenia, w tym pełne składki emerytalno-rentowe. Ubezpieczony będzie więc wtedy musiał uregulować powstałe - z jego winy - zadłużenie zarówno w tej części składek emerytalno-rentowych, która powinna zostać sfinansowana z jego środków, jak i tę część, która zgodnie z obowiązującymi zasadami finansowania składek powinna być sfinansowana ze środków płatnika. Zgodnie bowiem z § 10 rozporządzenia składkowego, w przypadku gdy ubezpieczony składając płatnikom oświadczenie o przekroczeniu wysokości rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych, poda w nim informacje niezgodne ze stanem faktycznym, w wyniku czego powstanie zadłużenie z tytułu składek emerytalno-rentowych, jest on zobowiązany do spłacenia całości tego zadłużenia. Ponadto ubezpieczony zostanie obciążony powstałymi z tego tytułu ewentualnymi odsetkami za zwłokę.

W praktyce spłata zadłużenia odbywa się w ten sposób, że "fizycznie" zapłaty należnych składek (wraz z ewentualnymi odsetkami za zwłokę) będzie musiał dokonać płatnik składek. To on jest bowiem dla ZUS stroną podczas rozliczania składek za ubezpieczonego. Płatnik ma z kolei prawo zwrócić się do ubezpieczonego z roszczeniem o ich opłacenie. W sytuacji niewywiązania się z obowiązku uregulowania należności przez ubezpieczonego, ZUS ma prawo wydać ubezpieczonemu decyzję, w której zobowiąże go do spłaty należności. Po jej uprawomocnieniu, należności te będą zatem mogły być egzekwowane bezpośrednio od ubezpieczonego, a następnie zaksięgowane na koncie płatnika składek.

Jeżeli ubezpieczony nie jest pewny czy dokonał poprawnych wyliczeń, bezpieczniej jest, aby wstrzymał się ze składaniem płatnikom oświadczenia o przekroczeniu. W przypadku gdy nie złoży takiego oświadczenia albo złoży je z opóźnieniem, nie grożą mu z tego tytułu żadne konsekwencje. Ani ustawa systemowa, ani też rozporządzenie składkowe nie przewidują w takiej sytuacji żadnych kar w stosunku do ubezpieczonego.

Jeśli więc płatnicy - nie posiadając na czas odpowiedniego/prawidłowego oświadczenia od ubezpieczonego - opłacą za niego składki emerytalno-rentowe od wyższej podstawy niż wysokość jej rocznego limitu, po przekazaniu przez nich do ZUS korekty dokumentów rozliczeniowych ubezpieczony odzyska od nich nadpłatę składek.

Korekta rozliczeń

Jeżeli w wyniku pomyłki ubezpieczonego płatnik naliczy składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od niższej podstawy, powinien wtedy w pierwszej kolejności przekazać do ZUS komplet dokumentów rozliczeniowych, składający się z:

• raportu ZUS RCA - w którym należy prawidłowo rozliczyć składki za ubezpieczonego oraz skorygować podstawę wymiaru składki zdrowotnej (jak i samą składkę), bowiem w poprzednim raporcie została ona pomniejszona o potrącone ze środków ubezpieczonego zaniżone składki emerytalno-rentowe lub w ogóle nie została o nie pomniejszona, jeśli płatnik wykazał je w wysokości 0 zł,
   
• deklaracji ZUS DRA - w której płatnik wykaże pełne rozliczenie składek (oraz wypłaconych ewentualnych świadczeń) - wszystkim ubezpieczonym.

Na przekazanie do ZUS dokumentów rozliczeniowych korygujących płatnik ma 7 dni od daty stwierdzenia nieprawidłowości.

W wyniku sporządzenia korekty rozliczeń na koncie pracodawcy w ZUS powstanie:

• niedopłata składek emerytalno-rentowych - którą pracodawca może pobrać z bieżącego wynagrodzenia, pod warunkiem uzyskania na to pisemnej zgody pracownika (odliczy je przy ustalaniu zaliczki na podatek dochodowy od przychodu uzyskanego przez ubezpieczonego w danym miesiącu),
   
• nadpłata składki zdrowotnej, którą powinien zwrócić pracownikowi.