Wyliczenie składek ZUS za nianię

Od dwóch lat prowadzę działalność gospodarczą. Małżonek w ramach współpracy pomaga mi przy jej prowadzeniu. Od 2 stycznia 2020 r. zatrudniłam (na podstawie umowy uaktywniającej) nianię do opieki nad 2-letnią córką. Miesięcznie będzie ona otrzymywać wynagrodzenie w kwocie 2.700 zł. W jaki sposób powinnam finansować składki społeczne i zdrowotną za nianię?

Z uwagi na to, że przychód uzyskiwany przez nianię jest wyższy od 50% płacy minimalnej, składki ZUS będą finansowane nie tylko z budżetu państwa, ale także przez rodzica i nianię (na zasadach dotyczących zleceniobiorców).

Za nianię (zatrudnioną na podstawie umowy uaktywniającej do sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do lat 3), która jest wynagradzana m.in. w sposób kwotowy, składki na ubezpieczenia społeczne nalicza się od przychodu w rozumieniu przepisów o pdof, uzyskiwanego przez nią z tytułu wykonywania tej umowy. Przychód ten stanowi również podstawę wymiaru składki zdrowotnej (wcześniej pomniejszony o kwoty składek emerytalnej, rentowych i chorobowej finansowanych przez nianię i potrąconych przez płatnika z jej środków).

Wysokość przychodu uzyskiwanego przez nianię wpływa z kolei na zasady finansowania za nią składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz zdrowotne, co wynika z art. 51 ust. 1 i 2 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2019 r. poz. 409 ze zm.). Są one bowiem finansowane przez:

• ZUS (ze środków budżetu państwa) - od podstawy stanowiącej kwotę nie wyższą niż 50% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2020 r. nie wyższej niż 1.300 zł),
   
• rodzica (jako płatnika składek) i nianię - od podstawy wymiaru stanowiącej nadwyżkę nad kwotą 50% minimalnej płacy (na zasadach obowiązujących zleceniobiorców).

Natomiast składkę na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe finansuje w całości zatrudniona niania (bez względu na wysokość uzyskiwanego przez nią wynagrodzenia).

Zatrudniłam nianię (na podstawie umowy uaktywniającej) do opieki nad moją roczną córką. W zawartej umowie ustaliłam jej wynagrodzenie w kwocie 2.600 zł. W jaki sposób od kwoty tego wynagrodzenia powinnam rozliczyć za nią składki społeczne i zdrowotną w druku ZUS RCA?

Za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym niania podlega ubezpieczeniom w ZUS, płatnik (rodzic) ma obowiązek sporządzić i przekazać dokumenty rozliczeniowe, tj. ZUS RCA lub ZUS RZA i ZUS DRA z rozliczonymi w nich składkami na ubezpieczenia społeczne i/lub zdrowotną. Komplet tych dokumentów należy oznaczyć numerem identyfikatora 40 (a w przypadku ich korekt wpisać identyfikator z zakresu od 41 do 49).

Jeżeli wynagrodzenie niani (tak jak ma to miejsce w omawianym przypadku) jest wyższe od 50% kwoty minimalnej płacy, to składki społeczne i zdrowotną należy rozliczyć za nią w dwóch blokach imiennego raportu ZUS RCA, tj.:

• w pierwszym z podstawą wymiaru składek społecznych i zdrowotnej w wysokości 1.300 zł (czyli nieprzekraczającej 50% kwoty minimalnej płacy) i kodem tytułu ubezpieczenia 04 30 X X, a
   
• w drugim z podstawą wymiaru w wysokości 1.300 zł (tj. stanowiącą nadwyżkę ponad kwotę minimalnej płacy) i z kodem 04 31 X X.

Komplet dokumentów rozliczeniowych sporządzony za nianię za dany miesiąc kalendarzowy trzeba przekazać do ZUS w terminie do 15. dnia następnego miesiąca (w następnych miesiącach rodzic może być zwolniony z obowiązku ich comiesięcznego przekazania do ZUS na podstawie art. 47 ust. 2f ustawy systemowej). W tym też terminie zobowiązany jest on opłacić za nianię ewentualne składki ubezpieczeniowe do ZUS.