System czasu pracy odpowiedni do prowadzonej działalności

Prowadzę sklep i zatrudniam w tym celu 4 pracownice na podstawie umów na czas nieokreślony. Praca w sklepie odbywa się od poniedziałku do soboty na dwie zmiany w godz.: od 6⁰⁰ do 13⁰⁰ i od 13⁰⁰ do 20⁰⁰. Pracownice mają wolne we wszystkie niedziele i święta ustawowe. Jaki system czasu pracy byłby właściwy przy takim rozkładzie czasu pracy, biorąc pod uwagę także możliwość wystąpienia sporadycznych nadgodzin, a także konieczność oddania wolnego za pracę w sobotę?

Jak wynika z pytania pracownice wykonują pracę po 7 godzin na zmianie, w dniach od poniedziałku do soboty. W systemie podstawowym taka organizacja czasu pracy jest nieprawidłowa, gdyż praca po 7 godzin na dobę spowodowałaby niedopracowanie wymiaru czasu pracy.

Jak stanowi art. 129 § 1 K.p. czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. Przy zachowaniu zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, co jest obowiązkowe w każdym systemie czasu pracy oraz pracy po 7 godzin na dobę (tak jak w pytaniu), nie jest możliwe wypracowanie obowiązującego w danym okresie rozliczeniowym wymiaru czasu pracy dla pełnego etatu. Tylko praca po 8 godzin w tym systemie gwarantuje wypracowanie wymiaru czasu pracy.

Biorąc pod uwagę te przesłanki, w sytuacji przedstawionej w pytaniu możliwe jest zastosowanie systemu równoważnego w wariancie podstawowym, który przewiduje możliwość przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy nie więcej niż do 12 godzin (art. 135 § 1 K.p.). Okres rozliczeniowy dla tego systemu czasu pracy wynosi 1 miesiąc, ale w szczególnie uzasadnionych przypadkach może on zostać przedłużony do 3 miesięcy, a przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych nawet do 4 miesięcy.

Ponadto, jeżeli jest to uzasadnione przyczynami obiektywnymi lub technicznymi bądź dotyczącymi organizacji pracy, w każdym systemie czasu pracy okres rozliczeniowy może być przedłużony do 12 miesięcy (art. 129 § 2 K.p.).

Ujednolicone przepisy z zakresu prawa pracy dostępne są w serwisie www.przepisy.gofin.pl.

W podanym systemie dopuszczalne jest ustalanie dniówek roboczych w różnych wymiarach dobowych (dłuższych i krótszych), ale w ramach obowiązującego wymiaru czasu pracy. Zatem możliwa jest praca zarówno po 7 godzin, jak i po 5 czy 10 godzin. Ponadto, tak jak w innych systemach, obowiązuje zasada przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, która pozwala na planowanie pracy przeciętnie na 5 dni w tygodniu. Oznacza to, że np. w jednym tygodniu pracownik może świadczyć pracę przez 6 dni, aby w następnym wykonywał ją przez 4 dni.

Jeżeli chodzi o pracę w nadgodzinach, to takiej pracy nie można planować. Planując taką pracę pracodawca narusza przepisy o czasie pracy.

W okolicznościach podanych w pytaniu warto rozważyć zatrudnienie dodatkowego pracownika, co pozwoliłoby na właściwe zaplanowanie pracy na 6 dni w tygodniu, uwzględniając przy tym konieczność udzielenia pracownikom urlopów i innych zwolnień od pracy.