Planowanie pracy w systemie równoważnym

W naszej firmie pracownicy wykonują pracę w systemie równoważnym. Okresem rozliczeniowym jest miesiąc, a zgodnie z regulaminem dniem wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy jest sobota. Pracownicy wykonują pracę zgodnie z rozkładem. Czy możliwa jest zmiana rozkładu w ten sposób, aby pracownicy pracowali w sobotę, a w zamian mieli inny dzień wolny w tym samym lub innym tygodniu? Czy taka zmiana nie naruszy przepisów z zakresu czasu pracy?

W systemie równoważnym dopuszczalne jest przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin. Przedłużenie do 12 godzin dotyczy wariantu podstawowego tego systemu, określonego w art. 135 K.p. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub większą ilością dni wolnych od pracy. Ponadto długość dniówki roboczej pracownika może być różna w poszczególnych dniach albo wydłużona o taką samą liczbę godzin we wszystkich dniach roboczych.

W systemie równoważnym, podobnie jak w podstawowym, rozkład czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym powinien przewidywać taką liczbę godzin pracy, jaka wynika z wymiaru obliczonego zgodnie z art. 130 K.p. Przy czym w jednomiesięcznych okresach rozliczeniowych rozliczenia czasu pracy należy dokonywać w obrębie tego miesiąca. Natomiast w dłuższych niż miesięcznych okresach rozliczeniowych liczba godzin w poszczególnych miesiącach nie musi być zgodna z nominałem miesięcznym, pod warunkiem, że liczba godzin w całym okresie jest zgodna z wymiarem.

Dla potrzeb rozliczania czasu pracy stosuje się definicje doby pracowniczej i tygodnia, uregulowane w art. 128 § 3 K.p. W myśl tego przepisu przez dobę pracowniczą należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Z kolei przez tydzień dla celów rozliczania czasu pracy należy rozumieć 7 kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego.

Wszystkie dni od poniedziałku do soboty są dniami roboczymi, co pozwala na planowanie pracy w każdym z tych dni.

Pracodawca może planować pracę w każdym z dni powszednich, zachowując jednak zasadę przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Oznacza to, że np. w jednym tygodniu pracownik może wykonywać pracę przez 6 dni, a w innym przez 4. Może też świadczyć pracę przez 5 dni w tygodniu, ale w różnych dniach, np. od wtorku do soboty lub z dniem wolnym np. w środę. Należy przy tym zapewnić pracownikom odpoczynki dobowe i tygodniowe oraz zgodność liczby godzin pracy z obowiązującym wymiarem czasu pracy. W sytuacji gdy praca w zakładzie odbywa się od poniedziałku do soboty, dobrze jest, aby dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy wynikał z rozkładu danego pracownika, a nie był sztywno ustalony w regulaminie, np. w sobotę. Ułatwia to pracodawcy planowanie czasu pracy.

W zasadzie rozkłady czasu pracy nie powinny być korygowane, jednak w sytuacjach wskazanych w Kodeksie pracy jest to dopuszczalne. Przykładowo wykonywanie pracy przez pracownika z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy w dniu dla niego wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy wymaga udzielenia w zamian innego dnia wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym (art. 151³ K.p.). W takiej sytuacji korekta rozkładu jest dopuszczalna i nie naruszy przepisów z zakresu czasu pracy.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040 ze zm.)