Kwalifikowanie przerwy między okresami niepełnosprawności

Co do zasady uprawnienia wynikające z zaliczenia pracownika do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługują podwładnemu od dnia przedstawienia pracodawcy orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, gdyż rodzi to konieczność wliczenia tego pracownika do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych (art. 20c w związku z art. 2a ustawy o rehabilitacji). Problem pojawia się w przypadku, gdy między kolejnymi orzeczeniami o niepełnosprawności wystąpiła przerwa.

Pracownik zatrudniony na stanowisku konserwatora został w styczniu 2016 r. zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na czas określony 4 lat, z uwagi na pozytywną ocenę możliwości poprawy jego zdrowia. Na początku 2020 r. upłynął termin ważności tego orzeczenia, więc pracodawca zaczął planować pracę podwładnego na 8 godzin dziennie i 40 godzin w tygodniu, traktując go jak pełnosprawnego. W tym czasie podwładny wystąpił z wnioskiem o wydanie kolejnego orzeczenia i w marcu 2020 r. przedstawił je pracodawcy. Jeśli z treści orzeczenia wynika, że w okresie pomiędzy złożeniem wniosku a wydaniem orzeczenia pracownik był niepełnosprawny w stopniu umiarkowanym, podwładnego należy wliczyć do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych w całym okresie poprzedzającym datę wydania orzeczenia. W praktyce oznacza to, że planowanie w tym czasie 8 godzin pracy na dobę i 40 godzin na tydzień musi być ocenione w kategoriach pracy nadliczbowej, a pracownik powinien otrzymać za te godziny normalne wynagrodzenie uzupełnione o 50% dodatki.

Taki wniosek płynie z odpowiedzi Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z 23 lipca 2014 r. w sprawie czasu pracy osoby niepełnosprawnej, przedkładającej po przerwie kolejne orzeczenie o niepełnosprawności. Na jego łamach uznano, że co do zasady w okresie przypadającym pomiędzy utratą ważności starego orzeczenia o niepełnosprawności i jej stopniu a wydaniem nowego orzeczenia pracownik nie ma statusu osoby niepełnosprawnej, więc może być traktowany jako osoba pełnosprawna. Gdyby jednak z kolejnego orzeczenia wynikała ciągłość niepełnosprawności i jej umiarkowanego lub znacznego stopnia, pracodawca powinien potraktować pracę powyżej 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo jako nadgodziny. Szczegółowe regulacje w tym względzie zawiera art. 2a ust. 2 i 3 ustawy o rehabilitacji, różnicując obowiązki pracodawcy w zależności od tego, kiedy niepełnosprawny wystąpił z wnioskiem o wydanie kolejnego orzeczenia. Jeśli miało to miejsce najdalej w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin ważności poprzedniego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, pracownika wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych począwszy od dnia złożenia wniosku o wydanie orzeczenia, jeżeli z orzeczenia wynika, że w tym okresie był on niepełnosprawny.