Potrącenie komornicze z odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy z naruszeniem prawa

Wynagrodzenie pracownika było zajęte przez komornika na poczet należności niealimentacyjnych. Pracownik rozwiązał z pracodawcą umowę o pracę na mocy art. 55 § 1¹ K.p. (z winy pracodawcy) i z tego tytułu pracodawca będzie wypłacał mu odszkodowanie. Czy wypłacane odszkodowanie za rozwiązanie umowy w podanym trybie podlega zajęciu komorniczemu?

Dopuszczalność potrąceń z wynagrodzenia za pracę reguluje art. 87 § 1 K.p. Na mocy tego przepisu z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania - podlegają potrąceniu tylko:

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na świadczenia alimentacyjne,
• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
• kary pieniężne przewidziane w art. 108 K.p.

Przy potrąceniach niealimentacyjnych obowiązuje pozostawienie kwoty wolnej od potrąceń.

Potrącenia z wynagrodzenia mogą być dokonywane w określonych granicach. Przy egzekucji świadczeń alimentacyjnych - do wysokości 3/5 wynagrodzenia, a w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych - do wysokości 1/2 wynagrodzenia (art. 87 § 3 K.p.). Potrącenia należności niealimentacyjnych i zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi nie mogą razem przekraczać 1/2 wynagrodzenia, a łącznie z potrąceniami sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych - 3/5 wynagrodzenia. Niezależnie od tych potrąceń, kary pieniężne potrąca się w granicach określonych w art. 108 K.p.

W powołanej regulacji jest mowa o potrąceniach z wynagrodzenia za pracę. Jednak przepisy dotyczące ochrony wynagrodzenia za pracę należy też stosować do niektórych innych świadczeń ze stosunku pracy. Jest tak np. w przypadku odprawy emerytalno-rentowej, tzw. ekonomicznej, czy nagrody jubileuszowej (por. wyrok SN z dnia 17 lutego 2004 r., sygn. akt I PK 217/03, i wyrok SN z dnia 14 listopada 1996 r., sygn. akt I PKN 3/96). Nieco inaczej przedstawia się sprawa z odszkodowaniem. W kwestii tej zapadały różne orzeczenia. Jak wynika z uchwały Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z dnia 17 stycznia 2013 r., sygn. akt II PZP 4/12: "Odszkodowanie należne pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę na podstawie art. 55 § 1¹ K.p. nie podlega ochronie przewidzianej w art. 87 § 1 K.p.".

Podobnego zdania już wcześniej był Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 6 stycznia 2009 r., sygn. akt II PK 117/08, stwierdził, że ochronie przed możliwością dokonywania potrąceń przewidzianej w art. 87 K.p. nie podlegają przysługujące pracownikowi od pracodawcy świadczenia, których nie można traktować w kategoriach wynagrodzenia za pracę lub innych świadczeń związanych z pracą, uregulowanych w dziale trzecim Kodeksu pracy (art. 77¹-93 K.p.). Takim świadczeniem jest np. odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę z naruszeniem przepisów prawa.

Oznacza to, że odszkodowanie nie jest wynagrodzeniem za pracę i nie podlega ochronie przed potrąceniami wskazanej w art. 87 K.p. Zatem możliwe jest dokonywanie z niego potrąceń w pełnym zakresie.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320)