Dodatkowy urlop wypoczynkowy

Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego nabywa ona po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z ww. stopni niepełnosprawności. Urlop z tytułu niepełnosprawności nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów. Jeżeli jednak wymiar urlopu dodatkowego jest niższy niż 10 dni roboczych, zamiast tego urlopu przysługuje urlop z tytułu niepełnosprawności (art. 19 ustawy o rehabilitacji).

Za dzień zaliczenia do znacznego (odpowiednio umiarkowanego) stopnia niepełnosprawności uważa się dzień posiedzenia zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Jeśli w tym dniu osoba niepełnosprawna pozostaje w zatrudnieniu, to od następnego dnia należy rozpocząć odliczanie rocznego stażu pracy. Gdyby zaś dzień ten przypadał przed pracowniczym zatrudnieniem, roczny staż pracy należałoby odliczać od pierwszego dnia pracy, w sposób właściwy dla uprawnień z prawa pracy (por. np. wyrok SN z 19 grudnia 1996 r., sygn. akt I PKN 47/96, OSNP 1997/17/310 oraz stanowisko Departamentu Prawnego GIP z 17 stycznia 2011 r. w sprawie obliczenia okresu pracy, znak GPP-364-4560-103-1/10/PE/RP).

Pracownik zatrudniony od dwóch lat w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony, w dniu 1 sierpnia 2020 r. przedłożył pracodawcy orzeczenie o zaliczeniu go do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Posiedzenie zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności miało miejsce 23 lipca 2020 r. i jest to pierwsze orzeczenie tego pracownika. Pracownik nabył prawo do pierwszego dodatkowego urlopu wypoczynkowego z dniem 24 lipca 2021 r. w wymiarze 10 dni, a po przeliczeniu na godziny, w zależności od obowiązującej pracownika normy dobowej, odpowiednio 70 godzin (10 dni x 7 godz.) lub 80 godzin (10 dni x 8 godz.).

Przyjmujemy założenia z poprzedniego przykładu z tym, że pracownik podjął pracę u aktualnego pracodawcy od 1 lutego 2021 r. W okresie od dnia wydania orzeczenia o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do czasu podjęcia obecnego zatrudnienia pracownik nigdzie nie pracował. Pracownik nabędzie prawo do pierwszego dodatkowego urlopu wypoczynkowego 1 lutego 2022 r. (po przepracowaniu roku, który upłynie 31 stycznia 2022 r.) w wymiarze 10 dni.

Kolejne urlopy z tytułu niepełnosprawności w czasie trwania stosunku pracy ustala się na zasadach ogólnych, określonych w Kodeksie pracy. A zatem od następnego roku kalendarzowego pracownik nabywa prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego już 1 stycznia, w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w tym roku. Co istotne, utrata statusu osoby niepełnosprawnej w stopniu znacznym lub umiarkowanym w trakcie roku nie skutkuje utratą prawa do urlopu, do którego osoba ta nabyła wcześniej prawo. W takim przypadku brak jest podstaw do zastosowania zasady proporcjonalności.