Służba bhp

Jeżeli w zakładzie pracy zatrudnionych jest więcej niż 100 pracowników, to pracodawca ma obowiązek utworzyć tzw. służbę bhp (art. 237¹¹ § 1 K.p.). Służbę tę stanowią wyodrębnione komórki organizacyjne (jedno- lub wieloosobowe). Liczba osób w nich zatrudnionych, co do zasady, zależy od pracodawcy, który ustalając ją, powinien oprócz stanu zatrudnienia uwzględnić także występujące w zakładzie warunki pracy, zagrożenia zawodowe, uciążliwości pracy.

Swobodę zatrudniającego w tym przypadku ogranicza przepis § 1 ust. 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. nr 109, poz. 704 ze zm.), dalej rozporządzenia w sprawie służby bhp. Zgodnie z jego treścią, pracodawca zatrudniający:

• od 100 do 600 pracowników - tworzy wieloosobową lub jednoosobową komórkę albo zatrudnia w tej komórce pracownika służby bhp w niepełnym wymiarze czasu pracy,
• ponad 600 pracowników - zatrudnia w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej 1 pracownika służby bhp na każdych 600 pracowników.

Gdy pracodawca zatrudnia do 100 pracowników nie musi powoływać służby bhp. W takiej sytuacji, po spełnieniu odpowiednich warunków, ma prawo: powierzyć wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy, powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy, sam wykonywać zadania tej służby (pod warunkami wskazanymi w art. 237¹¹ § 1 pkt 1 i 2 K.p.).

Pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bhp na podstawie art. 237¹¹ § 1 K.p., powinien spełniać co najmniej wymagania stawiane inspektorowi bhp. Organizacja i rozkład czasu takiego zatrudnionego, powinny zapewniać możliwość w pełni wywiązania się z nałożonych zadań, wskazanych w § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie służby bhp.

Doradztwo zewnętrzne, o którym mowa w art. 237¹¹ § 2 K.p., może prowadzić osoba, która spełnia wymagania stawiane specjaliście lub była zatrudniona przez okres co najmniej 5 lat na stanowisku inspektora pracy w Państwowej Inspekcji Pracy (§ 4 ust. 4 rozporządzenia w sprawie służby bhp). Podstawą powierzenia wykonywania zadań służby bhp specjaliście spoza zakładu pracy może być umowa cywilnoprawna (umowa o świadczenie usług, albo typowa umowa handlowa zawarta między przedsiębiorcami).

Uwaga! Na pracowniku, któremu powierzono zadania służby bhp oraz na specjalistach spoza zakładu pracy spoczywają takie same obowiązki związane z okresowym odbywaniem szkoleń bhp, jakie mają pracownicy służby bhp.

Pracodawca może także sam wykonywać zadania służby bhp. Będzie to możliwe w dwóch przypadkach, tj. gdy zatrudnia:

• do 10 pracowników albo
• do 50 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (art. 237¹¹ § 1 K.p.).

Zatrudniającemu nie stawia się takich wymogów co do wykształcenia oraz stażu jak innym osobom wykonującym zadania z zakresu bhp (pracownikom służby bhp, pracownikom, którym powierzono zadania bhp czy specjalistom spoza zakładu pracy).

Pracodawca, który wykonuje zadania służby bhp, przed podjęciem wykonywania tych zadań odbywa szkolenie przeprowadzone w formie kursu lub seminarium według programu opracowanego w oparciu o ramowy program określony w części III załącznika nr 1 do rozporządzenia w sprawie szkoleń bhp. Ze szkolenia takiego jest zwolniony pracodawca, który spełnia wymagania kwalifikacyjne dla służby bhp określone w przepisach dotyczących służby bhp.

Jak wynika z rozporządzenia w sprawie szkoleń bhp, szkolenie dla pracodawców wykonujących zadania służby bhp trwa minimum 64 godziny lekcyjne (po 45 minut każda). Możliwe jest jednak jego przeprowadzenie w formie tzw. samokształcenia kierowanego, które umożliwia uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności w zakresie bhp, na podstawie materiałów przekazanych przez organizatora szkolenia, w szczególności przy zastosowaniu poczty, internetu, przy jednoczesnym zapewnieniu konsultacji z osobami spełniającymi wymagania dla wykładowców. W związku z powyższym, zatrudniający może takie szkolenie odbyć w dogodnym dla niego czasie oraz tempie.