Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia

Umowę o pracę można rozwiązać przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (tzw. dyscyplinarka). Jak wynika z art. 30 § 1 pkt 3 K.p., oświadczenie w tej sprawie ma prawo złożyć każda strona stosunku pracy. Do rozwiązania umowy w trybie dyscyplinarnym może dojść jedynie po spełnieniu warunków wskazanych w przepisach prawa.

Pracodawca ma prawo rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w sytuacji:

• ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
• popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
• zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku (art. 52 § 1 K.p.).

Zatrudniający podejmuje decyzję w sprawie rozwiązania umowy po zasięgnięciu opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, którą zawiadamia o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy. W razie zastrzeżeń co do zasadności rozwiązania umowy, zakładowa organizacja związkowa wyraża swoją opinię niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy (art. 52 § 2 K.p.).

Nie wszystkie naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków będą stanowić podstawę do rozwiązania umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym. Konieczne jest, aby zostały one uznane za ciężkie.

Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia przez pracownika

Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia (art. 55 K.p.), jeżeli:

• zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe. 
• gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Pociąga ono za sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracownika wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Rozwiązanie umowy w trybie art. 53 K.p.

W myśl art. 53 K.p., pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia:

• jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
• dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy (art. 53 § 1 pkt 1 lit. a K.p.),
• dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową (art. 53 § 1 pkt 1 lit. b K.p.),
• w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione powyżej, trwającej dłużej niż 1 miesiąc (art. 53 § 1 pkt 2 K.p.).

Możliwość rozwiązania umowy o pracę w omawianym trybie zostaje wyłączona, w razie nieobecności pracownika w pracy z powodu:

• sprawowania opieki nad dzieckiem (w okresie pobierania zasiłku z tego tytułu),
• odosobnienia pracownika ze względu na chorobę zakaźną (w okresie pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku).

W tym trybie nie można rozwiązać umowy o pracę także po stawieniu się pracownika do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności.