Okres zasiłkowy wyczerpie się szybciej nawet w przypadku poważnie chorych

Aktywna zawodowo osoba, podlegająca z tego tytułu ubezpieczeniu chorobowemu, w razie powstania niezdolności do pracy oczekuje wypłaty stosownego świadczenia, które choćby w pewnym stopniu zrekompensuje jej utracone w okresie absencji chorobowej zarobki. Okresy należnych świadczeń chorobowych (poza nielicznymi wyjątkami) są jednak jednakowe dla wszystkich, mimo że choroby są różne, z czego jedne trwają zaledwie kilka dni, a z innymi dana osoba może zmagać się przez kilka miesięcy, a nawet lat.

Prawo do świadczenia

Podstawowym warunkiem uzyskania prawa do zasiłku chorobowego jest powstanie niezdolności do pracy z powodu choroby w okresie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu lub - w przypadku niezdolności do pracy wynoszącej nieprzerwanie co najmniej 30 dni - nie później niż w ciągu 14 dni lub odpowiednio 3 miesięcy (w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby) od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego.

Szczegółowo kwestię tę regulują art. 6 i art. 7 ustawy zasiłkowej, która jednocześnie w art. 4 określa minimalny okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, po upływie którego zasiłek chorobowy przysługuje, sposób ustalania tego tzw. okresu wyczekiwania oraz okoliczności uprawniające do świadczenia od pierwszego dnia ubezpieczenia.

Przez ograniczony okres

Po nabyciu prawa do zasiłku chorobowego można z niego korzystać przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby, jednak z założenia nie dłużej niż przez 182 dni. Tylko wówczas gdy niezdolność do pracy:

• została spowodowana gruźlicą lub
• występuje w trakcie ciąży

ten tzw. okres zasiłkowy wynosi maksymalnie 270 dni.

Tak wynika z art. 8 ustawy zasiłkowej, który z początkiem 2022 r. uległ pewnej modyfikacji, poprzez wprowadzenie jeszcze jednego limitu należnego zasiłku chorobowego. Otóż za sprawą ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, począwszy od 1 stycznia 2022 r. za okres niezdolności przypadający po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego świadczenie to będzie należne nie dłużej niż przez 91 dni. Ograniczenie to nie będzie dotyczyło jedynie wskazanych przez ustawodawcę ubezpieczonych (patrz tabela), w których gronie zabrakło osób przewlekle chorych, w tym na choroby onkologiczne, a także np. osób, których niezdolność do pracy powstała w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.

Z tym samym dniem zmieniły się także zasady ustalania okresu zasiłkowego, które dotkną m.in. osób często korzystających nawet z krótkotrwałych zwolnień lekarskich. Do okresu zasiłkowego, oprócz nieprzerwanych okresów niezdolności do pracy, zaliczane już bowiem są niemal wszystkie okresy poprzednich niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni, bez względu na przyczynę tych niezdolności. Jedyny wyjątek w tym zakresie przewidziano dla ubezpieczonych kobiet w ciąży (patrz tabela).

Należy przypomnieć, iż do tej pory do okresu należnego zasiłku wliczało się okresy poprzedniej niezdolności do pracy sprzed przerwy nieprzekraczającej 60 dni, o ile niezdolności do pracy sprzed i po tej przerwie spowodowane były tą samą chorobą.

Niezmiennie natomiast do jednego okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej:

• niezdolności do pracy, niezależnie od tego czy niezdolność ta spowodowana jest tą samą czy inną chorobą, jak również
• niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 ustawy zasiłkowej, traktowanej na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby

i pomija okresy niezdolności do pracy bez prawa do zasiłku, o których mowa w art. 9 ust. 3 i art. 12 ust. 3 ustawy zasiłkowej (patrz tabela).

Alternatywą świadczenie rehabilitacyjne

W efekcie tych zmian ubezpieczony dotknięty poważną chorobą nie może już skorzystać z zasiłku chorobowego, jeśli od poprzedniej niezdolności do pracy z wykorzystanym pełnym okresem zasiłkowym nie upłynęło jeszcze 61 dni, mimo że wcześniej chorował na zupełnie inne schorzenie.

Co prawda nadal pozostaje możliwość ubiegania się o świadczenie rehabilitacyjne na dotychczasowych zasadach, jednak z tego rozwiązania zmuszone będą skorzystać także osoby, które mimo ujawnienia poważnej chorobowy, nadal chciałyby świadczyć pracę, a tylko doraźnie na czas wykonywanych badań, przeprowadzanego (często cyklicznego) leczenia lub pobytu w szpitalu, korzystałyby ze zwolnienia lekarskiego. Ponadto na świadczenie rehabilitacyjne raczej nie mogą liczyć osoby, które po przerwie nieprzekraczającej 60 dni od wykorzystania pełnego okresu zasiłkowego (np. w związku z wypadkiem w drodze do pracy), mają tylko krótkotrwałą niezdolność do pracy (np. w związku ze zwykłym przeziębieniem, skierowaniem na obowiązkową kwarantannę lub zabiegiem stomatologicznym).