Ograniczenie prawa do świadczeń dla emerytów i rencistów

W koszyku świadczeń należnych z ubezpieczenia chorobowego znajdują się m.in. zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne i zasiłek wyrównawczy.

Te tzw. świadczenia chorobowe przyznawane są na zasadach określonych w art. 4-9, art. 18 i art. 23 ustawy zasiłkowej.

Ograniczone prawo do świadczeń

Spełnienie podstawowych warunków uzyskania prawa do zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego nie zawsze gwarantuje przyznanie i wypłatę tych świadczeń. Ustawodawca określił bowiem okoliczności, w których prawo do tych świadczeń nie przysługuje.

Otóż zasiłku chorobowego za okres po ustaniu ubezpieczenia oraz świadczenia rehabilitacyjnego nie otrzyma m.in. ubezpieczony niezdolny do pracy, który ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (art. 13 ust. 1 pkt 1 i art. 18 ust. 7 ustawy zasiłkowej).

Prawo do wymienionych świadczeń jest także przeszkodą w uzyskaniu prawa do zasiłku wyrównawczego, przyznawanego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem ze zmniejszoną sprawnością do pracy, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek poddania się rehabilitacji zawodowej w celu adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy (art. 25 ustawy zasiłkowej).

Co istotne, za sprawą art. 7 ustawy wypadkowej ograniczenie to dotyczy również zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłku wyrównawczego z ubezpieczenia wypadkowego.

Zmiany od 1 stycznia 2022 r.

Ustawodawca, przewidując te ograniczenia w prawie do świadczeń dla emerytów i rencistów, nie sprecyzował, czy chodzi tu o uprawnionych do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy z powszechnego, czy również z innego systemu.

Organ rentowy w swoim komentarzu do ustawy zasiłkowej, dostępnym na stronie www.zus.pl, wskazał jedynie, iż zasada ograniczająca prawo do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, nie ma zastosowania do osób niezdolnych do pracy uprawnionych do renty wypłacanej na podstawie przepisów prawa cywilnego (np. renty wyrównawczej) i renty socjalnej.

Natomiast osoby uprawnione do emerytur i rent dla służb mundurowych musiały dochodzić swych uprawnień do tych świadczeń chorobowych na drodze sądowej.

Mając na celu ujednolicenie zasady, zgodnie z którą prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia, świadczenia rehabilitacyjnego oraz zasiłku wyrównawczego nie przysługuje osobie z ustalonym prawem do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, niezależnie od systemu ubezpieczenia/zaopatrzenia, na podstawie którego prawo do tej emerytury lub renty zostało ustalone, ustawodawca wprowadził stosowne zmiany do ustawy zasiłkowej (odpowiednio w art. 13 ust. 1a, art. 18 ust. 8 i art. 25 ust. 2), obowiązujące od 1 stycznia 2022 r. Polegały one na uzupełnieniu katalogu osób, którym omawiane świadczenia nie przysługują, o osoby z ustalonym prawem do emerytury lub renty inwalidzkiej dla tzw. służb mundurowych, tj. na podstawie:

• ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2020 r. poz. 586 ze zm.) lub
• ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji... (Dz. U. z 2020 r. poz. 723 ze zm.).

Przy czym zasiłki oraz świadczenie rehabilitacyjne, do których prawo powstało przed 1 stycznia 2022 r., mają być wypłacane na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej, w brzmieniu obowiązującym przed tym dniem, za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy.