Definicja wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy

Przepisy otaczają szczególną ochroną pracownika nie tylko w czasie bezpośredniego świadczenia pracy, ale rozciągają tę ochronę również na inne okoliczności. Nie muszą one być bezpośrednio związane z wykonywaniem obowiązków wynikających z umowy o pracę, ale są związane z zatrudnieniem pracownika i przez to traktowane na równi z wykonywaniem pracy.

Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy wypadkowej, na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:

1) w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż świadczenie pracy, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,

2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,

3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Różnica między wypadkiem przy pracy i wypadkiem podczas podróży służbowej dotyczy okoliczności wypadku, a w szczególności tego, iż wypadek przy pracy powinien pozostawać w związku z pracą, natomiast wypadek podczas podróży służbowej musi się wiązać z wykonywaniem zadań powierzonych na czas tej podróży. Przy kwalifikowaniu danego zachowania jako pozostającego w związku z podróżą służbową należy zbadać, czy w łączności z nią pozostawał cel zachowania pracownika, czy też miało ono wyłącznie prywatny charakter (por. wyrok SN z 18 listopada 2011 r., sygn. akt I UK 140/11).

Za wypadek traktowany na równi z wypadkiem przy pracy należy uznać wypadek pracownika będącego w podróży służbowej, do którego doszło podczas przygotowywania przez niego posiłku (por. wyrok SN z 10 kwietnia 1974 r., sygn. akt III URN 5/74, OSNC 1975/3/44) lub odpoczynku (por. wyrok SN z 12 sierpnia 1977 r., sygn. akt III PRN 25/77, OSP 1978/2/22). W ten sam sposób kwalifikuje się zdarzenie, do którego doszło w czasie trwania podróży służbowej, a więc do momentu powrotu do miejscowości stałego miejsca pracy lub zamieszkania. W takim przypadku pracownik nie wraca z pracy do domu, tylko do miejsca zakwaterowania. Wszystkie jego zachowania po pracy pozostają więc nadal w związku ze stosunkiem pracy, z wyjątkiem tych niedających się pogodzić z celem podróży, to znaczy z potrzebą realizacji powierzonych mu zadań (por. wyrok SN z 23 września 1998 r., sygn. akt II UKN 217/98, OSNP 1999/19/622). Liczne orzeczenia wskazują, że za podlegające ubezpieczeniowej ochronie w delegacji należy uznać każde zachowanie pracownika konieczne do wykonania zadania zleconego przez pracodawcę, a pracownik w czasie podróży służbowej może być pozbawiony ochrony tylko wtedy, gdy zerwał związek z pracą swoim nagannym zachowaniem (por. wyrok SN z 8 października 1999 r., sygn. akt II UKN 545/98, OSNP 2001/1/21).

Ochroną objęte są zatem wszystkie czynności potrzebne do zrealizowania celów podróży służbowej, bez podjęcia których pracownik nie mógłby wykonywać zadań ciążących na nim w ramach tej podróży.

W czasie podróży służbowej, po zakończeniu czynności będących celem podróży, pracownik grając ze współpracownikami w tenisa złamał rękę.

Zdarzenie to może zostać uznane za wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy, o ile okoliczności danego zdarzenia - a więc w tym przypadku gra w tenisa - mają związek z wykonywaniem powierzonych pracownikowi zadań. Gra w tenisa, podczas której doszło do wypadku, nie miała związku z podróżą służbową (pracownik po zakończeniu pracy w danym dniu poszedł na kort i tam doznał urazu), dlatego też, mimo że zdarzenie miało miejsce w podróży służbowej, nie może zostać uznane za wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy. Gdyby gra została przewidziana przez pracodawcę w programie podróży służbowej jako jeden z elementów jej harmonogramu (np. w ramach integracji pracowników), to wypadek, jakiemu uległ pracownik, należałoby zakwalifikować jako wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy.