Podatkowa ulga dla młodych a składka zdrowotna

W kwietniu 2023 r. zawarliśmy umowę zlecenia z osobą, która nie ma ukończonych 26 lat i z racji wieku korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego (z tzw. ulgi dla młodych). Od wypłacanego jej wynagrodzenia nie będziemy więc pobierali zaliczek na podatek dochodowy. Osoba ta nie jest uczniem ani studentem. Jednocześnie pracuje w innym zakładzie na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Z umowy zlecenia zgłosiliśmy ją tylko do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, ponieważ nie wnioskowała o dobrowolne ubezpieczenia emerytalno-rentowe. W jaki sposób powinniśmy wyliczyć składkę zdrowotną od wypłacanego zleceniobiorcy wynagrodzenia?

Przychody osób, które nie ukończyły 26 lat, uzyskane m.in. z tytułu wykonywania umowy zlecenia, objęte są zwolnieniem z pdof - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym określonej kwoty (w 2023 r. - 85.528 zł). Tak wynika z art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o pdof (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.).

Jednak zwolnienie z podatku części przychodów z pracy młodych osób nie zwalnia równocześnie z zapłaty składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od tych przychodów. Przychód uzyskany z umowy zlecenia podlega bowiem składkom społecznym oraz składce zdrowotnej. Jedynie zleceniobiorcy będący uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, którzy nie ukończyli 26 lat, nie podlegają ubezpieczeniom w ZUS i od wypłacanego im wynagrodzenia nie trzeba potrącać im żadnych składek.

W przypadku korzystania przez zleceniobiorcę z podatkowego zwolnienia dla młodych należy pamiętać, że jeżeli składka na ubezpieczenie zdrowotne od przychodu zwolnionego od podatku dochodowego jest wyższa od zaliczki na pdof, którą płatnik obliczyłby, gdyby przychód zatrudnionej osoby nie był zwolniony od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o pdof, składkę na ubezpieczenie zdrowotne obliczoną za poszczególne miesiące należy obniżyć do wysokości tej zaliczki. Co ważne, zaliczkę na pdof dla celów ewentualnego obniżenia składki zdrowotnej należy obliczyć na zasadach obowiązujących na dzień 31 grudnia 2021 r. (czyli z zastosowaniem m.in. 17% stawki podatku). Zasadę tę trzeba stosować m.in. w stosunku do zleceniobiorców, którzy nie ukończyli 26 lat i korzystają ze zwolnienia z pdof (w praktyce może to wystąpić np. u uprawnionych - w warunkach poboru zaliczki - do 50% kosztów uzyskania przychodów). Zleceniodawca powinien więc obliczyć zaliczkę na pdof, ale tylko w celu sprawdzenia, czy wyliczona składka na ubezpieczenie zdrowotne podlega obniżeniu do wysokości hipotetycznej zaliczki na pdof czy nie. Taki tryb postępowania określono w art. 83 ust. 2a-2b ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zwanej ustawą zdrowotną.

W analizowanej sytuacji zleceniobiorca jest jednocześnie zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. Przepisy prawa pracy gwarantują mu więc wynagrodzenie ze stosunku pracy co najmniej na poziomie minimalnej płacy. Z tytułu wykonywanej umowy zlecenia obowiązkowe dla niego jest zatem tylko ubezpieczenie zdrowotne. Skoro nie wnioskował on o dobrowolne ubezpieczenia emerytalno-rentowe z umowy zlecenia, zleceniodawca słusznie zgłosił go tylko do ubezpieczenia zdrowotnego. Obliczając składkę na ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia ze zlecenia, zleceniodawca powinien obliczyć zaliczkę na pdof, ale tylko w celu sprawdzenia, czy wyliczona składka zdrowotna podlega obniżeniu do wysokości hipotetycznej zaliczki na pdof (przykład).