Przedsiębiorca z niskim zasiłkiem macierzyńskim

Do grona osób zwolnionych z opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności zalicza się osoby prowadzące taką działalność oraz osoby z nimi współpracujące, pobierające zasiłek macierzyński (niezależnie od tego, z jakiego tytułu pobierają ten zasiłek) w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego, czyli kwoty 1.000 zł. Takie osoby są zwolnione z obowiązku opłacania składki zdrowotnej (za siebie z racji prowadzonej firmy lub za osobę współpracującą) w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego. Korzystając z ulgi nadal jednak podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzonej działalności (lub współpracy).

Zgodnie z art. 36 ust. 14 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 ze zm.), o zmianach w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniu, dotyczących tytułu ubezpieczenia oraz rodzajów ubezpieczeń i terminów ich powstania, płatnik składek zawiadamia ZUS poprzez złożenie wyrejestrowania i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych zawierającego prawidłowe dane.

Jeśli przedsiębiorca pobierający zasiłek macierzyński nie wnioskuje o przystąpienie do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych, to powinien:

• wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego (na druku ZUS ZWUA, z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia) od dnia przyznania mu prawa do zasiłku macierzyńskiego, a następnie
• zgłosić się z tym samym dniem (na druku ZUS ZZA, z tym samym kodem tytułu ubezpieczenia) do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.

Gdy prawo do zasiłku macierzyńskiego (nieprzekraczającego kwoty 1.000 zł) przedsiębiorca nabędzie w trakcie miesiąca, to zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne przysługuje mu dopiero począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku macierzyńskiego. Prawo do tego zwolnienia wygaśnie natomiast z końcem ostatniego dnia miesiąca, za który w całości będzie przysługiwało przedsiębiorcy prawo do zasiłku macierzyńskiego.

Przedsiębiorca korzystający z omawianej ulgi powinien być zgłoszony w ZUS z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia, tj. 05 80 X X. Ponownie więc powinien dokonać wyrejestrowania na druku ZUS ZWUA z ubezpieczenia zdrowotnego z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia, aby następnie powtórnie zgłosić się do tego ubezpieczenia na druku ZUS ZZA z kodem 05 80 X X.

W deklaracji ZUS DRA sporządzonej za miesiąc, w którym korzysta ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej, powinien wtedy wykazać:

• zerowe składki na ubezpieczenia społeczne oraz zerową podstawę ich wymiaru, ponieważ za cały miesiąc przysługuje mu zasiłek macierzyński,
• pełną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zerową składkę zdrowotną.