Dodatkowe świadczenie w postaci 13. emerytury

Na dodatkowe świadczenie w wysokości odpowiadającej kwocie najniższej emerytury, co do zasady, mogą liczyć wszystkie osoby z prawem do wskazanego przez ustawodawcę świadczenia na dzień 31 marca roku, w którym jest ono wypłacane.

Prawo do 13. emerytury

Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne w danym roku kalendarzowym przysługuje osobom, które w dniu 31 marca tego roku mają prawo do jednego ze wskazanych przez ustawodawcę świadczeń, zwanych świadczeniami podstawowymi (patrz tabela). Pełny ich katalog został określony w art. 2 ust. 1 ustawy o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (Dz. U. z 2022 r. poz. 2575 ze zm.), zwanej ustawą o 13. emeryturze.

Prawo do świadczenia podstawowego nie może być jednak zawieszone na dzień 31 marca roku, w którym wypłacane jest dodatkowe roczne świadczenie pieniężne. W przeciwnym razie to dodatkowe świadczenie nie przysługuje.

Oznacza to, że w 2024 r. dodatkowe roczne świadczenie przysługuje osobom, które w dniu 31 marca 2024 r. będą miały niezawieszone prawo do świadczenia podstawowego. Z tym że ustawodawca jednocześnie zastrzegł, iż prawo do tego świadczenia pieniężnego podlega ponownemu ustaleniu, jeżeli okaże się, że na dzień 31 marca roku, w którym wypłacane jest to dodatkowe świadczenie:

• prawo do świadczenia podstawowego:
• nie istniało lub
• podlegało zawieszeniu albo
• przysługiwała wypłata tego świadczenia.

Wysokość 13. emerytury

Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, zgodnie z art. 5 ustawy o 13. emeryturze, przysługuje w wysokości najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ust. 2 ustawy emerytalnej, obowiązującej od dnia 1 marca roku, w którym wypłacane jest to dodatkowe świadczenie. Bez znaczenia tu jest wysokość świadczenia podstawowego.

W 2024 r. wszystkim uprawnionym 13. emerytura przysługuje w wysokości 1.780,96 zł brutto, niezależnie od tego, ile wynosi ich świadczenie podstawowe. Co istotne, z kwoty dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego nie dokonuje się potrąceń i egzekucji, jednak podlega ona:

• opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i
• oskładkowaniu na ubezpieczenie zdrowotne.

13. emerytura w 2024 r. wynosi 1.780,96 zł (brutto).

Tylko jedna 13. emerytura do ewentualnego podziału

W razie zbiegu prawa do więcej niż jednego świadczenia podstawowego, osobie uprawnionej przysługuje jedno dodatkowe roczne świadczenie pieniężne.

Natomiast do renty rodzinnej, do której uprawniona jest więcej niż jedna osoba, przysługuje jedno dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, które podlega proporcjonalnemu podziałowi na osoby uprawnione do renty rodzinnej.

Z tym że, jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest więcej niż jedna osoba i przynajmniej jedna z nich uprawniona jest jednocześnie do renty socjalnej, wówczas:

• dodatkowe roczne świadczenie pieniężne z tytułu renty rodzinnej podlega podziałowi stosownie do liczby osób uprawnionych do renty rodzinnej z wyłączeniem osoby lub osób uprawnionych do renty socjalnej, a
• tej osobie lub tym osobom wyłączonym z liczby osób uprawnionych do renty rodzinnej dodatkowe roczne świadczenie pieniężne należne jest z tytułu przysługującego prawa do renty socjalnej.

Wypłata z urzędu

Osoby uprawnione w bieżącym roku kalendarzowym do 13. emerytury nie muszą składać żadnych wniosków o jej wypłatę. Otrzymają ją bowiem z urzędu, wraz ze świadczeniem podstawowym, co do zasady, w terminie jego wypłaty przypadającym w kwietniu 2024 r.

Tylko nieliczni świadczeniobiorcy będą musieli poczekać na to dodatkowe świadczenie nieco dłużej, tj. do majowego terminu wypłaty świadczeń (patrz tabela).

Decyzje w sprawie dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego wydawać będzie organ wypłacający świadczenie podstawowe, z którym 13. emerytura będzie wypłacana.

Przy czym w razie zbiegu prawa do świadczeń podstawowych wypłacanych przez:

• dwa organy emerytalno-rentowe - tym właściwym organem do wydania decyzji i wypłaty 13. emerytury będzie ZUS,
• organ emerytalno-rentowy oraz Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - decyzję w sprawie 13. emerytury wyda i świadczenie to wypłaci właściwy organ emerytalno-rentowy.