Dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia pracownika - przykłady

Czynności zmierzające do dokonywania potrąceń z wynagrodzenia pracownika przedstawiamy w tabeli:

Pracownik (45 lat) jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem określonym w stałej miesięcznej wysokości 5.100 zł. Nie jest uczestnikiem PPK, przysługują mu podstawowe koszty uzyskania przychodów (250 zł) i złożył PIT-2 upoważniający pracodawcę do stosowania kwoty zmniejszającej zaliczkę w wysokości 300 zł.

Wynagrodzenie i inne wierzytelności pracownika są zajęte na poczet należności alimentacyjnej w wysokości 12.000 zł.

W listopadzie 2024 r. pracownik przez 10 dni był niezdolny do pracy z powodu choroby i nabył prawo do wynagrodzenia chorobowego. Za ten miesiąc uzyskał: wynagrodzenie za przepracowane dni w wysokości 3.400 zł oraz wynagrodzenie chorobowe za 10 dni w wysokości 1.173,50 zł.

Z wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia chorobowego pracodawca potrącił w listopadzie 2024 r. na poczet zajęcia 2.144,82 zł, co wynika z wyliczenia:

• wynagrodzenie za pracę i wynagrodzenie chorobowe po odliczeniach: (3.400 zł + 1.173,50 zł) - [466,14 zł (składki na ubezpieczenia społeczne) + 369,66 zł (składka na ubezpieczenie zdrowotne) + 163 zł (zaliczka na podatek dochodowy)] = 3.574,70 zł,
• granica potrącenia: 3.574,70 zł x 3/5 = 2.144,82 zł.

Pracodawca potrącił całą dopuszczalną kwotę potrącenia (2.144,82 zł), bowiem przy potrąceniu alimentacyjnym nie obowiązuje kwota wolna.

Wynagrodzenie pracownika pełnoetatowego niebędącego uczestnikiem PPK jest zajęte na poczet należności niealimentacyjnych. Na wynagrodzenie składa się stawka miesięczna (5.900 zł) i dodatek stażowy w wysokości 10% tej stawki (590 zł). Pracownikowi przysługują podstawowe koszty uzyskania przychodów (250 zł) i złożył pracodawcy PIT-2 upoważniający do zmniejszania zaliczki na podatek dochodowy o 300 zł.

W celu dokonania potrącenia pracodawca obliczył:

• dopuszczalną kwotę potrącenia, przyjmując za podstawę wynagrodzenie łączne oraz stosując parametry składkowo-podatkowe obowiązujące pracownika: 5.900 zł + 590 zł = 6.490 zł; 6.490 zł - 889,78 zł - 504,02 zł - 342 zł = 4.754,20 zł; 4.754,20 zł x 1/2 = 2.377,10 zł,
• kwotę wolną od potrąceń: 4.300 zł - 589,53 zł - 333,94 zł - 115 zł = 3.261,53 zł.

Pracodawca nie mógł potrącić pełnej dopuszczalnej kwoty, ponieważ naruszałoby to kwotę wolną. Potrącenie wyniosło 1.492,67 zł (4.754,20 zł - 3.261,53 zł).

Wynagrodzenie pracownika pełnoetatowego określone stawką w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. - 4.300 zł miesięcznie) jest zajęte na poczet alimentów na kwotę 696 zł miesięcznie. Oprócz tego pracownik wyraził zgodę na pobieranie z jego wynagrodzenia składki NW. Pracownik złożył PIT-2 upoważniający pracodawcę do zmniejszania zaliczki na podatek dochodowy o 300 zł, przysługują mu podstawowe koszty uzyskania przychodów (250 zł) oraz nie jest uczestnikiem PPK.

Dokonując kwoty potrącenia, pracodawca:

• ustalił kwotę wynagrodzenia po odliczeniach: 4.300 zł - (589,53 zł + 333,94 zł + 115 zł) = 3.261,53 zł,
• ustalił dopuszczalną kwotę potrącenia alimentacyjnego: 3.261,53 zł x 3/5 = 1.956,92 zł,
• porównał kwotę egzekwowaną (696 zł) z dopuszczalną (1.956,92 zł); ponieważ ta druga była wyższa, potrącił na alimenty pełną kwotę (3.261,53 zł - 696 zł = 2.565,53 zł),
• ustalił kwotę wolną przy potrąceniach dobrowolnych: 3.261,53 zł x 80% = 2.609,22 zł,
• ustalił, iż potrącenie na cele dobrowolne nie jest możliwe, gdyż nie pozwala na to kwota wolna (2.609,22 zł > 2.565,53 zł),
• wypłacił pracownikowi kwotę wynagrodzenia w wysokości 2.565,53 zł.

Wynagrodzenie pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, które w badanym miesiącu wyniosło 6.658,56 zł, jest zajęte na poczet alimentów w kwocie 594 zł miesięcznie oraz niespłaconego kredytu w wysokości 100.000 zł. Nie jest on uczestnikiem PPK, przysługują mu podstawowe koszty uzyskania przychodów (250 zł) i złożył oświadczenie upoważniające pracodawcę do stosowania kwoty zmniejszającej zaliczkę w wysokości 300 zł. Kwota wolna od potrąceń egzekwowanych należności niealimentacyjnych wynosi w tym przypadku 3.261,53 zł. Dokonując kwoty potrącenia, pracodawca:

• ustalił kwotę wynagrodzenia po odliczeniach: 6.658,56 zł - (912,89 zł + 517,11 zł + 360 zł) = 4.868,56 zł,
• ustalił dopuszczalną kwotę potrącenia alimentacyjnego: 4.868,56 zł x 3/5 = 2.921,14 zł,
• ustalił dopuszczalną kwotę potrącenia niealimentacyjnego: 4.868,56 zł x 1/2 = 2.434,28 zł,
• ustalił dopuszczalną kwotę potrącenia w zbiegu: 4.868,56 zł x 3/5 = 2.921,14 zł,
• potrącił pełną kwotę na poczet alimentów (594 zł), gdyż nie przekracza ona dopuszczalnej kwoty potrącenia (594 zł < 2.921,14 zł),
• potrącił na poczet kredytu 1.013,03 zł (4.868,56 zł - 594 zł - 3.261,53 zł), gdyż respektuje ograniczenie potrącenia w zbiegu egzekucji alimentacyjnej i niealimentacyjnej (594 zł + 1.013,03 zł = 1.607,03 zł; 1.607,03 zł < 2.921,14 zł), nie przekracza dopuszczalnej kwoty potrącenia niealimentacyjnego (1.013,03 zł < 2.434,28 zł) oraz zachowuje kwotę wolną (4.868,56 zł - 594 zł - 1.013,03 zł = 3.261,53 zł).

Pracownik niebędący uczestnikiem PPK jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem minimalnym (od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. - 4.300 zł miesięcznie). Przysługują mu podstawowe koszty uzyskania przychodu (250 zł) i złożył PIT-2 uprawniający pracodawcę do stosowania kwoty zmniejszającej podatek w wysokości 300 zł. Ponadto złożył też pisemną zgodę na dokonywanie potrąceń składki na dobrowolne ubezpieczenie na życie w wysokości 130 zł miesięcznie oraz składki członkowskiej w PKZP w wysokości 51 zł.

Wynagrodzenie pracownika po odliczeniach składkowo-podatkowych wynosi 3.261,53 zł (4.300 zł - 589,53 zł - 333,94 zł - 115,00 zł), a kwota wolna przy potrąceniach dobrowolnych na rzecz innych podmiotów (z zastosowaniem ww. parametrów) - 2.609,22 zł (3.261,53 zł x 80%). Pracodawca dokonał potrącenia składki na dobrowolne ubezpieczenie na życie oraz składki członkowskiej w PKZP, tj. łącznie 181 zł, gdyż nie naruszyło to kwoty wolnej od potrąceń: 3.261,53 zł - 130 zł - 51 zł = 3.080,53 zł; 3.080,53 zł > 2.609,22 zł. Pracodawca wypłacił pracownikowi 3.080,53 zł.

Pracownik pełnoetatowy w wieku powyżej 26 lat otrzymuje wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości 7.100 zł. Ponadto jest uczestnikiem PPK (wpłaty dokonywane są w wysokości podstawowej), ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów (250 zł) i złożył pracodawcy oświadczenie uprawniającego go do zmniejszania zaliczek na podatek dochodowy o kwotę zmniejszającą w wysokości 300 zł.

W listopadzie 2024 r. jego wynagrodzenie zostało zajęte na poczet należności niealimentacyjnych (5.000 zł). Kwota wolna od potrąceń wynosi 3.261,53 zł.

Podstawą do potrącenia w listopadzie 2024 r. są następujące obliczenia:

Pracownikowi nie potrącono pełnej dopuszczalnej kwoty potrącenia (2.507,60 zł), gdyż naruszyłoby to kwotę wolną od potrąceń (5.015,20 zł - 2.507,60 zł = 2.507,60 zł; 2.507,60 zł < 3.261,53 zł). Na poczet zajęcia potrącono 1.753,67 zł (5.015,20 zł - 3.261,53 zł), co nie naruszyło kwoty wolnej. Pracownikowi wypłacono wynagrodzenie w wysokości 3.261,53 zł.

Wynagrodzenie pracownika pełnoetatowego zostało zajęte na poczet należności niealimentacyjnych na 19.000 zł. Pracownik na początku grudnia 2024 r. otrzymał nagrodę jubileuszową (wypłacaną co 5 lat) w wysokości 5.000 zł, a 30 grudnia 2024 r. zostanie mu wypłacone wynagrodzenie za pracę w kwocie 7.400 zł. Pracownik nie jest uczestnikiem PPK, przysługują mu podwyższone koszty uzyskania przychodów i pracodawca jest uprawniony do stosowania kwoty zmniejszającej zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 300 zł.

Kwota wolna od potrąceń wynosi 3.267,53 zł (4.300 zł - 589,53 zł - 333,94 zł - 109 zł).

W grudniu 2024 r. podstawą do potrącenia na poczet egzekwowanych należności są (narastająco) następujące obliczenia:

Uwaga*⁾: Nagroda jubileuszowa, która według zasad określających warunki jej przyznawania przysługuje pracownikowi nie częściej niż co 5 lat, jest zwolniona ze składek ZUS, co wynika z § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 728 ze zm.). Nie jest jednak zwolniona z opodatkowania.

Pracodawca w dniu 5 grudnia 2024 r. nie mógł potrącić całej dopuszczalnej kwoty (2.368 zł), bowiem spowodowałoby to naruszenie kwoty wolnej od potrąceń (3.267,53 zł). Na poczet należności niealimentacyjnej potrącił 1.468,47 zł (4.736 zł - 3.267,53 zł). Pracownik otrzymał nagrodę jubileuszową w wysokości 3.267,53 zł (4.736 zł - 1.468,47 zł).

W dniu 30 grudnia 2024 r. pracodawca potrąci pracownikowi kwotę stanowiącą różnicę między dopuszczalną kwotą potrącenia ustaloną od sumy wynagrodzeń a kwotą już potrąconą, czyli 3.421,92 zł (4.890,39 zł - 1.468,47 zł). Pracownikowi zostanie wypłacona kwota 1.622,85 zł (9.780,77 zł - 4.736 zł - 3.421,92 zł).