System pierwszej pomocy w zakładzie pracy

Stosownie do postanowień art. 209¹ § 1 K.p., pracodawca jest obowiązany zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach oraz wyznaczyć pracowników do udzielania takiej pomocy. Działania te powinny być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy oraz rodzaju i poziomu występujących zagrożeń. Ponadto liczba wyznaczonych pracowników, o których mowa, ich szkolenie oraz wyposażenie powinny uwzględniać rodzaj i poziom występujących zagrożeń.

Doprecyzowanie powyższego przepisu znajdziemy w § 44 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), dalej rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp, zgodnie z którym pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy. System ten powinien obejmować w szczególności:

• punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których są wykonywane prace powodujące duże ryzyko wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako stwarzające zagrożenie ze względu na ostre działanie toksyczne,
• apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.

Przepisy nie wskazują gdzie powinny być usytuowane punkty do udzielania pierwszej pomocy czy apteczki. Niewątpliwie jednak musi być do nich łatwy dostęp. Wielu sprzedawców oferuje gotowe punkty (zestawy) do udzielania pierwszej pomocy, a ich wyposażenie jest uzależnione od specyfiki danego zakładu pracy oraz zagrożeń w nim występujących. Przeważnie znajdziemy w nich zestawy opatrunkowe, środki ochrony osobistej ratownika, deskę ortopedyczną, narzędzia ułatwiające podtrzymywanie życia, środki opatrunkowe oraz wszystkie środki, materiały i narzędzia niezbędne do zabezpieczenia miejsca zdarzenia. Oczywiście, o ile jest taka potrzeba, pracodawca może zapewnić również specjalny prysznic ratunkowy, umożliwiający szybkie spłukanie cieczy/pyłów (żrących, łatwopalnych, toksycznych itp.). Coraz powszechniejsze jest również zapewnienie (zwłaszcza w dużych zakładach) prostych w obsłudze automatycznych defibrylatorów zewnętrznych tzw. AED (ang. Automated External Defibrillator).

Nie zawsze jednak konieczne jest aż tak bogate wyposażenie, gdyż w wielu przypadkach wystarczą proste, przenośne apteczki, wyposażone w podstawowe środki opatrunkowe (plastry, bandaże, wodę utlenioną itp.), co również wypełni ustawowy obowiązek nałożony na pracodawcę. Należy jednak pamiętać, że liczba, usytuowanie i wyposażenie punktów pierwszej pomocy i apteczek powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami (lekarzem medycyny pracy), z uwzględnieniem rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń.

W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach w widocznych miejscach należy wywiesić instrukcje dotyczące udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników wyznaczonych do jej udzielania, natomiast same punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny być odpowiednio oznakowane.