Bhp przy pracy zdalnej

Przepisy definiują pracę zdalną jako pracę wykonywaną całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (art. 67¹⁸ K.p.). Oznacza to, iż praca może być wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy jako praca zdalna albo też tylko częściowo jako praca zdalna, np. 3 dni w tygodniu w siedzibie pracodawcy i 2 dni np. w miejscu zamieszkania pracownika. Przy czym miejscem wykonywania pracy zdalnej zawsze będzie miejsce wskazane przez pracownika, każdorazowo uzgodnione z pracodawcą (zaakceptowane przez niego).

Praca zdalna może być także wykonywana okazjonalnie na wniosek pracownika (złożony w postaci papierowej lub elektronicznej), w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym.

Kodeks pracy reguluje również kwestie związane z tą formą wykonywania obowiązków zawodowych. Uregulowane są m.in. następujące aspekty:

• ustalenie dokładnego miejsca wykonywania pracy zdalnej,
• możliwość wykonywania pracy zdalnej na wniosek pracownika,
• w nowelizacji znalazło się też pojęcie okazjonalnej pracy zdalnej - na wniosek pracownika; chodzi o nie więcej niż 24 dni w roku - np. w sytuacji, gdy pracownik musi zająć się chorym dzieckiem,
• sytuacje, w których to pracodawca może zlecić wykonywanie obowiązków zawodowych zdalnie,
• regulacja warunków lokalowych i technicznych pracownika,
• unormowanie prawa kontroli pracownika przez pracodawcę w miejscu wykonywania pracy zdalnej,
• regulacja warunków rozwiązania zgody na pracę zdalną,
• przepisy i kontrola bhp.

Przed rozpoczęciem pracy zdalnej pracodawca jest zobligowany dokonaniem oceny ryzyka zawodowego uwzględniającej w szczególności wpływ tej pracy na wzrok, układ mięśniowo-szkieletowy oraz uwarunkowania psychospołeczne tej pracy. Na podstawie wyników tej oceny pracodawca powinien opracować informację zawierającą:

• zasady i sposoby właściwej organizacji stanowiska pracy zdalnej, z uwzględnieniem wymagań ergonomii,
• zasady bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy zdalnej,
• czynności do wykonania po zakończeniu wykonywania pracy zdalnej,
• zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego.

Pracodawca może sporządzić uniwersalną ocenę ryzyka zawodowego dla poszczególnych grup stanowisk pracy zdalnej.

Opracowując omawianą informację należy przyjąć za cel stworzenie takiego dokumentu, który będzie stanowił swego rodzaju instrukcję bhp dla pracownika, który dowie się z niej, w jaki sposób ma zorganizować sobie stanowisko pracy, aby odpowiadało wymogom prawnym w przedmiotowym zakresie, a także, w jaki sposób ma postępować w określonych sytuacjach.

Przed dopuszczeniem do wykonywania pracy zdalnej pracownik powinien potwierdzić w oświadczeniu składanym w postaci papierowej lub elektronicznej zapoznanie się z przygotowaną przez pracodawcę oceną ryzyka zawodowego i informacją zawierającą zasady bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy zdalnej oraz zobowiązuje się do ich przestrzegania (art. 67³¹ § 6 K.p.). Dopuszczenie pracownika do wykonywania pracy zdalnej jest uzależnione od złożenia przez niego oświadczenia w postaci papierowej lub elektronicznej, zawierającego potwierdzenie, że na stanowisku pracy zdalnej w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą są zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki tej pracy (art. 67³¹ § 7 K.p.).

Zgodnie z art. 67³¹ K.p., pracodawca powinien realizować w stosunku do pracowników w czasie wykonywania przez nich pracy zdalnej obowiązki w zakresie wynikającym z rodzaju i warunków wykonywanej pracy określone w dziale dziesiątym, z wyłączeniem obowiązków określonych w art. 208 § 1 K.p. (powoływanie koordynatora ds. bhp), art. 209¹ K.p. (zapewnienie udzielenia pierwszej pomocy), art. 212 pkt 1 i 4 K.p. (organizowanie stanowisk pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp oraz dbałość o stan pomieszczeń pracy), art. 213 K.p. (spełnienie określonych wymagań dla budynków i pomieszczeń pracy), art. 214 K.p. (zapewnienie odpowiedniego standardu pomieszczeń pracy), art. 232 K.p. (zapewnienie posiłków profilaktycznych i napojów) i art. 233 K.p. (zapewnienie środków i urządzeń higieniczno-sanitarnych). Niemniej jednak pracownik powinien organizować stanowisko pracy zdalnej, z uwzględnieniem wymagań ergonomii.

Praca zdalna nie może obejmować prac:

• szczególnie niebezpiecznych,
• w wyniku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych określonych dla pomieszczeń mieszkalnych,
• z czynnikami chemicznymi stwarzającymi zagrożenie, o których mowa w przepisach w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem czynników chemicznych w miejscu pracy,
• związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem się szkodliwych czynników biologicznych, substancji radioaktywnych oraz innych substancji lub mieszanin wydzielających uciążliwe zapachy,
• powodujących intensywne brudzenie.

Pracownik przyjmowany do pracy administracyjno-biurowej wykonywanej w formie zdalnej może odbywać szkolenia wstępne w dziedzinie bhp osoby w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Potwierdzenie odbycia tego szkolenia powinno nastąpić w postaci papierowej lub elektronicznej. W przypadku wykonywania przez pracownika pracy zdalnej nie stosuje się zwolnienia ze szkoleń okresowych w dziedzinie bhp. Nie dotyczy to jednak pracowników wykonujących pracę zdalną okazjonalną. Należy także wyjaśnić, że w razie wypadku przy pracy zdalnej zastosowanie mają przepisy ogólne.

Czy w razie wypadku przy pracy zdalnej zespół powypadkowy musi dokonać oględzin miejsca zdarzenia?

Kwestię tę reguluje art. 67³¹ § 10 K.p., zgodnie z którym oględzin miejsca wypadku dokonuje się po zgłoszeniu wypadku przy pracy zdalnej, w terminie uzgodnionym przez pracownika albo jego domownika, w przypadku gdy pracownik ze względu na stan zdrowia nie jest w stanie uzgodnić tego terminu, i członków zespołu powypadkowego. Zespół powypadkowy może jednak odstąpić od dokonywania oględzin miejsca wypadku przy pracy zdalnej, jeżeli uzna, że okoliczności i przyczyny wypadku nie budzą jego wątpliwości.