Zwolnienie z opłacenia składki zdrowotnej dla emeryta i rencisty

Moja babcia ma ustalone prawo do emerytury i jednocześnie prowadzi działalność gospodarczą, z której dochód opodatkowuje według skali podatkowej. Posiada też orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Czy może korzystać z ulgi w opłacaniu składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 82 ust. 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych?

NIE, ponieważ oprócz prowadzonej działalności posiada inny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego, jakim jest pobieranie świadczenia emerytalnego.

Zgodnie z art. 82 ust. 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zwanej ustawą zdrowotną, w przypadku gdy osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności objęta obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym jedynie z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności uzyskuje przychód rozliczany według skali podatkowej, opłaca miesięczną składkę zdrowotną w wysokości nieprzekraczającej kwoty zaliczki na pdof należnej za miesiąc, za który opłacana jest składka, począwszy od miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym ubezpieczony został zaliczony do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności. Z kolei roczną składkę zdrowotną opłaca w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnego podatku dochodowego od osób fizycznych za dany rok kalendarzowy, jeżeli ubezpieczony był w tym okresie zaliczony do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności przez co najmniej jeden miesiąc. Warunki wymienione w art. 82 ust. 10 ustawy zdrowotnej należy rozumieć w ten sposób, że ubezpieczony może uzyskiwać przychody z innych źródeł, ale pod warunkiem że ich uzyskiwanie nie wiąże się z powstaniem nowego tytułu ubezpieczeniowego oraz przychody opodatkowane są według skali podatkowej (por. interpretację indywidualną Oddziału ZUS w Lublinie z dnia 16 października 2024 r., znak DI/200000/43/849/2024).

W analizowanej sprawie babcia Czytelnika, jako przedsiębiorca pobierający emeryturę i posiadający jednocześnie umiarkowany stopień niepełnosprawności, mogłaby skorzystać ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, jeśli spełni warunki określone w art. 82 ust. 8 lub ust. 9 ustawy zdrowotnej.

Pierwszy przepis jest adresowany do osób prowadzących pozarolniczą działalność pobierających świadczenie emerytalne lub rentowe w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2025 r. w kwocie nie wyższej niż 4.666 zł), jeżeli:

• uzyskują dodatkowe przychody z tej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury, czyli obecnie w kwocie nie wyższej niż 939,46 zł (tj. 50% z 1.878,91 zł, bowiem tyle wynosi od 1 marca 2025 r. najniższa emerytura) lub
• opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Natomiast ze zwolnienia, o którym mowa w art. 82 ust. 9 ustawy zdrowotnej, może skorzystać osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, która:

• uzyskuje przychody z tej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (czyli od 1 marca 2025 r. nie wyższe niż 939,46 zł) lub
• opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Z tej ulgi może również skorzystać niepełnosprawny przedsiębiorca (w stopniu umiarkowanym lub znacznym), który posiada ustalone prawo do emerytury lub renty. Co więcej, ustawodawca nie uzależnia prawa do tego zwolnienia od wysokości pobieranego świadczenia emerytalnego (lub rentowego). Mogą z niego więc korzystać także emeryci/renciści pobierający stosunkowo wysokie świadczenie emerytalne/rentowe (tj. wyższe niż kwota minimalnego wynagrodzenia).

Zasadą jest, że osoba mająca ustalone prawo do emerytury/renty prowadząca działalność gospodarczą, w przypadku spełnienia warunków niezbędnych do zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej (o których mowa w art. 82 ust. 8 ustawy zdrowotnej), podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, natomiast jest zwolniona z opłacania tej składki. Oznacza to, że:

• jeśli dopiero rozpoczęła prowadzenie działalności, jest ona zobowiązana do dokonania zgłoszenia do tego ubezpieczenia,
• gdy już prowadzi działalność, nie może się wyrejestrować z tego ubezpieczenia (na czas korzystania ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej).