Rodzaj świadczenia dla młodocianego za pierwsze dni niezdolności do pracy

We wrześniu 2024 r. po raz pierwszy zatrudniłam kilku uczniów (15-letnich absolwentów szkoły podstawowej) przyuczających się do wykonywania zawodu. Jeden z nich chorował przez kilka dni maja 2025 r. (zwykłe przeziębienie) i na mój profil na PUE ZUS wpłynęło wystawione mu na tę okoliczność zaświadczenie lekarskie. Wcześniej ani on, ani inni uczniowie nie korzystali ze świadczeń chorobowych. Czy za ten okres niezdolności do pracy powinnam temu uczniowi wypłacić wynagrodzenie chorobowe? Jeżeli tak, to jak ustalić podstawę jego wymiaru?

Zarówno prawo do świadczenia chorobowego, jak i jego wysokość dla pracownika młodocianego ustala się na ogólnych zasadach dotyczących pracowników, z tą różnicą, że nie ma do nich zastosowania gwarancja najniższej podstawy wymiaru zasiłku.

Pracownik młodociany w trakcie nauki zawodu/przyuczenia do wykonywania określonej pracy podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu chorobowemu. W razie zatem m.in. zachorowania może on na ogólnych zasadach korzystać z przysługującego mu prawa do wynagrodzenia chorobowego i/lub zasiłku chorobowego. Podobnie bowiem jak pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę, przez pierwsze w danym roku kalendarzowym (z uwagi na swój wiek) 33 dni niezdolności do pracy m.in. wskutek choroby zachowują oni prawo do tzw. wynagrodzenia chorobowego, finansowanego ze środków własnych pracodawcy, które:

• oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy zasiłku chorobowego i wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy,
• nie przysługuje w przypadkach, w których pracownik nie ma prawa do zasiłku chorobowego.

Dopiero za czas niezdolności do pracy trwającej łącznie dłużej niż 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej.

Kwestię tę reguluje art. 92 K.p.

Biorąc pod uwagę:

• moment powstania niezdolności do pracy ucznia, o którym mowa w pytaniu (po upływie 30-dniowego okresu wyczekiwania - art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej) oraz
• długość okresu niezdolności do pracy (kilka dni),

przysługuje mu prawo do wynagrodzenia chorobowego za cały okres obecnej niezdolności do pracy.

Jeśli chodzi o podstawę wymiaru zasiłku chorobowego (odpowiednio wynagrodzenia chorobowego) przysługującego pracownikowi, to stanowi je przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone mu za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy lub - gdy pracownik nie przepracował jeszcze tych 12 miesięcy - przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia (art. 36 ust. 1 i ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Przy czym:

• przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru świadczenia ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez pracownika za uwzględniany okres (12 lub pełnych miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy), przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte (art. 38 ust. 1 ustawy zasiłkowej),
• przez wynagrodzenie należy rozumieć przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz chorobowe (art. 3 pkt 3 ustawy zasiłkowej).

Wynagrodzenie pracownika młodocianego z reguły jest dużo niższe od wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na ogólnych zasadach. Nie mają bowiem do nich zastosowania przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, tylko przepisy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania. Przywołane rozporządzenie w § 19 gwarantuje młodocianemu w okresie nauki zawodu wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, obowiązującego od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa GUS w Dzienniku Urzędowym RP "Monitor Polski". Ten stosunek procentowy wynagrodzenia wynosi odpowiednio:

• w I roku nauki - nie mniej niż 8%,
• w II roku nauki - nie mniej niż 9%,
• w III roku nauki - nie mniej niż 10%.

Przekłada się to odpowiednio na wysokość podstawy wymiaru zasiłku, która za sprawą art. 45 ust. 2 ustawy zasiłkowej, w przypadku pracowników młodocianych nie może być podniesiona do najniższej podstawy wymiaru zasiłku, którą z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia.

Biorąc pod uwagę powyższe, podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego należnego pracownikowi młodocianemu (uczniowi I klasy), niezależnie od jej wysokości powinno stanowić przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone mu za okres od września 2024 r. do kwietnia 2025 r.