Powrót na stanowisko po urlopie wychowawczym

Niedługo kończy się urlop wychowawczy jednej z naszych pracownic. Nie możemy jej jednak nadal zatrudniać na dotychczasowym stanowisku, bo zostało zlikwidowane. Możemy tej pracownicy zaproponować inną pracę (odmiennego rodzaju, ale mieszczącą się w ramach jej kwalifikacji), za niższym wynagrodzeniem. Czy jest to dopuszczalne? Czy jeżeli pracownica nie zgodzi się na zmianę stanowiska, będziemy mogli wypowiedzieć jej umowę o pracę?

Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu wychowawczego do pracy na dotychczasowym stanowisku. Jeżeli jednak nie jest to możliwe, może go zatrudnić na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym. Musi przy tym zapewnić temu pracownikowi wynagrodzenie nie niższe od wynagrodzenia za pracę, które przysługiwało mu w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem (art. 186⁴ K.p.).

Pracodawca jest więc zobligowany do dopuszczenia pracownicy do pracy na tym samym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe (jak w sytuacji wskazanej w pytaniu), na stanowisku równorzędnym lub na innym odpowiadającym jej kwalifikacjom zawodowym. Wynagrodzenie na tym innym stanowisku nie może jednak odbiegać na niekorzyść od poziomu wynagrodzenia przysługującego pracownicy (na poprzednim stanowisku) przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego. Przy czym pod uwagę powinno być brane wynagrodzenie przysługujące pracownikowi nie bezpośrednio przed rozpoczęciem urlopu, ale obowiązujące na jego dotychczasowym stanowisku w dniu powrotu z urlopu (patrz ramka).

Należy podkreślić, że po powrocie do pracy pracownica, o której mowa w pytaniu, będzie podlegać takim samym zasadom w zakresie ochrony zatrudnienia, co wszyscy pracownicy. W konsekwencji, brak możliwości jej zatrudnienia po urlopie wychowawczym na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przez nią przed urlopem lub zgodnym z jej kwalifikacjami może uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę. Warunkiem jest jednak, aby pracownicy nie przysługiwała szczególna ochrona zatrudnienia z innego tytułu prawnego.

Przykładem uprawnienia dającego taką ochronę jest prawo do złożenia pisemnego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do nie niższego niż połowa pełnego wymiaru w okresie, w którym pracownik mógłby korzystać z urlopu wychowawczego (art. 186⁷ K.p.). Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wspomnianego wniosku - jednak nie wcześniej niż od 21 dnia przed rozpoczęciem korzystania z uprawnienia - do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru. Ochrona przysługuje łącznie przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy. Uchylają ją takie okoliczności jak ogłoszenie upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika. Ochronę przewidzianą w art. 186⁸ K.p. uchyla również przeprowadzanie zwolnień na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2015 r. poz.192 ze zm.), tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych.