Wpływ obniżenia etatu na wymiar czasu pracy, wynagrodzenie i urlop

Przejście pracownika z całego na część etatu następuje na początku lub w trakcie miesiąca. Pojawia się wówczas kwestia jak ustalić wymiar czasu pracy, wysokość wynagrodzenia pracownika i wymiar urlopu pracownika w miesiącu zmiany.

Zmniejszenie wymiaru etatu w trakcie okresu rozliczeniowego wymaga zmiany ustalonego dla pracownika rozkładu czasu pracy, choć nie wynika to wprost z Kodeksu pracy. Przepisy kodeksowe nie określają też, jak w takiej sytuacji ustalić wymiar czasu pracy. W praktyce oblicza się go z uwzględnieniem dwóch okresów, przed i po zmianie etatu, proporcjonalnie do wielkości wymiaru etatu w poszczególnych okresach (przykład 1).

Wymiar czasu pracy w każdym z tych okresów oblicza się zgodnie z metodyką przyjętą w art. 130 K.p., tj.:

• mnożąc 40 godzin przez liczbę pełnych tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym,
   
• dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku (tzw. dni wystających),
   
• obniżając wymiar czasu pracy o 8 godzin za każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela.

Wynagrodzenie po zmianie etatu

Przepisy prawa pracy nie regulują wprost kwestii, w jaki sposób obliczyć wynagrodzenie, gdy w trakcie miesiąca zmieniany jest wymiar czasu pracy, a wraz z nim wysokość wynagrodzenia. W praktyce w takiej sytuacji, jeżeli pracownik otrzymuje stałe miesięczne wynagrodzenie, jego wysokość ustala się w oparciu o stawkę godzinową przed zmianą wynagrodzenia oraz po zmianie (przykład 2). W tym celu stosuje się metodę obliczania stawki godzinowej wynikającą z § 12 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy... (Dz. U. z 1996 r. nr 62, poz. 289 ze zm.). Polega ona na tym, że wynagrodzenie ustalone w stałej stawce miesięcznej dzieli się przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu.

Obniżenie etatu a wymiar urlopu

W regulacjach prawa pracy brak jest przepisów, które określałyby zasady ustalania wymiaru urlopu, gdy dochodzi do zmiany wymiaru etatu, zarówno na przełomie pełnych miesięcy zatrudnienia, jak i w trakcie miesiąca. W praktyce gdy zmiana etatu dotyczy pełnych miesięcy kalendarzowych, wymiar urlopu oblicza się odrębnie dla wymiaru czasu pracy obowiązującego przed zmianą, jak i po zmianie etatu, uwzględniając art. 155¹ K.p. o proporcjonalności urlopu (przykład 3).

Natomiast w razie zmiany wymiaru czasu pracy w trakcie miesiąca, przy ustalaniu uprawnień urlopowych za ten miesiąc najczęściej przyjmuje się taki wymiar etatu, w jakim pracownik świadczy pracę przez większą liczbę dni. Należy jednak zasygnalizować, że występują też inne koncepcje ustalania wymiaru urlopu w takiej sytuacji. Niektórzy autorzy uważają, że w takim przypadku do obliczenia wymiaru urlopu należy przyjąć taki wymiar czasu pracy, jaki obowiązywał pracownika w pierwszym dniu miesiąca, kiedy doszło do zmiany etatu. Natomiast inny pogląd przewiduje, że miesiąc, w którym zmieniono wielkość etatu, podlega zaokrągleniu do pełnego miesiąca i wliczeniu do okresu sprzed jego zmiany.