Dni "opieki" na dziecko do lat 14

W naszym zakładzie często wykorzystywane są zwolnienia na dziecko do lat 14 (z art. 188 K.p). Czy można to zwolnienie wykorzystać częściowo w dniach, a częściowo w godzinach? Czy w trakcie roku kalendarzowego pracownik może zmienić sposób jego udzielania określony w swoim pierwszym wniosku?

Od 2 stycznia 2016 r. uległy zmianie przepisy dotyczące udzielania zwolnienia od pracy na dziecko do lat 14. Zwolnienie to do 1 stycznia 2016 r. przysługiwało wyłącznie w wymiarze określonym w dniach (2 dni w roku kalendarzowym). Jeżeli oboje rodzice dziecka byli zatrudnieni w ramach stosunku pracy, ze zwolnienia mógł skorzystać tylko jeden z rodziców (opiekunów) dziecka lub też mogli się oni podzielić tym uprawnieniem.

Ten stan prawny częściowo uległ zmianie po wejściu w życie nowelizacji Kodeksu pracy w zakresie urlopów związanych z rodzicielstwem, co nastąpiło zasadniczo z dniem 2 stycznia 2016 r. Od tej daty wymiar zwolnienia od pracy na dziecko do lat 14 ustalany jest w dniach lub w godzinach i wynosi 2 dni lub 16 godzin w danym roku kalendarzowym (art. 188 K.p.).

O sposobie wykorzystania zwolnienia (tj. czy będzie ono udzielane w dniach, czy w godzinach) rozstrzyga pierwszy wniosek pracownika o udzielenie zwolnienia w danym roku kalendarzowym. Jeżeli pracownik w pierwszym wniosku wskaże, że chce wykorzystać np. 4 godziny zwolnienia na dziecko do lat 14, nie będzie mógł w późniejszym okresie zawnioskować o 1 dzień zwolnienia. Z kolei zawnioskowanie o udzielenie 1 dnia zwolnienia na podstawie pierwszego wniosku w danym roku kalendarzowym wyklucza późniejsze wykorzystanie zwolnienia w godzinach. Nie można więc stosować tych dwóch form zwolnienia zamiennie, w zależności od potrzeby.

Liczba wychowywanych dzieci nie ma znaczenia dla wymiaru zwolnienia, który jest stały (2 dni lub 16 godzin).

Trzeba nadmienić, że w razie wybrania godzinowego wariantu zwolnienia przez pracownika niepełnoetatowego, wymiar zwolnienia jest ustalany proporcjonalnie do niepełnego etatu tego pracownika (niepełna godzina zwolnienia podlega zaokrągleniu w górę do pełnej godziny). Przykładowo pracownik zatrudniony na 3/4 etatu będzie miał prawo do 12 godzin zwolnienia w ciągu roku (16 godz. × 3/4 = 12 godz.).

Tryb korzystania ze zwolnień od pracy może zostać określony w przepisach zakładowych (regulaminie pracy, układzie zbiorowym) lub, w razie braku takich aktów, w wewnętrznym zarządzeniu. Jeżeli wymiar zwolnienia jest określony godzinowo, wówczas pracownik może z niego skorzystać w dowolnym momencie dnia pracy (po akceptacji wniosku przez pracodawcę). Pracownik, zwracając się do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie zwolnienia na podstawie art. 188 K.p., nie ma obowiązku jego uzasadniania.