Dylematy z zaświadczeniem A1

Przedsiębiorca może delegować swoich pracowników do wykonania określonych usług w innym kraju członkowskim i opłacać za nich składki na ubezpieczenia społeczne w kraju delegowania (w Polsce). Jest to możliwe tylko wtedy, gdy w naszym kraju prowadzi znaczną część działalności gospodarczej, a o tym decyduje przede wszystkim osiągany obrót, który powinien plasować się na poziomie co najmniej 25%.

Znaczna działalność

Unijne przepisy dają możliwość pracodawcy z siedzibą w Polsce oddelegowania na określony czas swoich pracowników do wykonania pracy na terenie innego kraju członkowskiego Unii i opłacania za nich składek na ubezpieczenia społeczne w oparciu o polskie ustawodawstwo. Takie delegowanie nie może przekroczyć 24 miesięcy, a delegowana osoba nie może być wysłana do pracy w celu zastąpienia innego pracownika. Mowa o tym w art. 12 rozporządzenia 883/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Przepis ten wyraźnie stanowi, że składki mogą być opłacane w kraju delegującym pod warunkiem, że przedsiębiorca w tym kraju "normalnie prowadzi działalność". Wątpliwości jak rozumieć to pojęcie rozwiewa art. 14 ust. 2 rozporządzenia 987/2009/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego wykonania rozporządzenia 883/2004/WE oraz orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE, jak i krajowe. I tak za "normalne prowadzenie działalności" należy uznać znaczne prowadzenie działalności, innej niż związana z samym zarządzaniem wewnętrznym, na terytorium państwa członkowskiego, w którym pracodawca ma swoją siedzibę. Innymi słowy, delegowanie pracowników do pracy do innych krajów członkowskich i opłacanie za nich składek ZUS zgodnie z krajowym ustawodawstwem jest możliwe pod warunkiem, że przedsiębiorca prowadzi znaczną część działalności w Polsce. Potwierdza to np. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii z dnia 4 października 2012 r., w sprawie C-115/11.

1/4 obrotów

Dla weryfikacji znacznej części działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorstwo właściwa instytucja (w Polsce ZUS) bierze pod uwagę wszystkie kryteria ją charakteryzujące. Są one sprecyzowane w decyzji A2 Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego. Na jej podstawie przy określeniu znacznej części działalności bierze się pod uwagę następujące kryteria:

• miejsce, w którym dane przedsiębiorstwo ma swoją siedzibę i zarząd,
   
• liczbę pracowników administracyjnych pracujących na terytorium państwa członkowskiego, w którym zarejestrowano dane przedsiębiorstwo, a w drugim państwie członkowskim - miejsce, w którym rekrutuje się podlegających skierowaniu pracowników,
   
• miejsce zawierania umów z klientami oraz prawo, któremu podlegają te umowy.

Największe znaczenie przy określaniu znacznej działalności gospodarczej ma obrót przedsiębiorcy. Przyjmuje się, że około 25% całkowitego obrotu w państwie delegującym jest wystarczającym wskaźnikiem dla potwierdzenia znacznej działalności. Problem w tym, że kryterium obrotu nie ma charakteru normatywnego. Niemniej jednak linia orzecznicza sądów krajowych pozwala stwierdzić, że kryterium obrotu stanowi kluczowy i decydujący czynnik przy określaniu znacznej części działalności gospodarczej. Potwierdza to np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 2013 r., sygn. akt II UK 116/13, z dnia 21 stycznia 2015 r., sygn. akt II UK 99/14, z dnia 27 stycznia 2015 r., sygn. akt II UK 109/14.

Biorąc pod uwagę uregulowania unijne dla wydania zaświadczenia o ustawodawstwie właściwym A1, przedsiębiorca jest zobowiązany podać instytucji właściwej (ZUS) dane dotyczące charakteru i zakresu prowadzonej działalności z 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wydanie przedmiotowego zaświadczenia. Gdy działalność jest prowadzona krócej, trzeba podać dane obejmujące cały okres prowadzenia działalności. Dane te dotyczą średnich obrotów (w %) osiąganych w Polsce i w innych państwach, liczby pracowników wykonujących pracę w Polsce (z wyłączeniem administracyjnych) i delegowanych oraz umów/kontraktów realizowanych w Polsce i za granicą.