Pracownik młodociany z prawem do chorobowego

Gdy pracownik młodociany, przyuczany do wykonywania zawodu, stanie się niezdolny do pracy z powodu choroby, nabywa prawo do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego na ogólnych zasadach określonych dla pracowników. Z tym, że podstawa wymiaru należnego świadczenia, choć obliczana analogicznie, nie podlega podwyższeniu do kwoty minimalnej przewidzianej dla pracowników.

Prawo do świadczeń chorobowych

Pracownik młodociany, za czas niezdolności do pracy z powodu choroby trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego wypłacanego przez pracodawcę z własnych środków. Natomiast od 34. dnia choroby w danym roku kalendarzowym przysługuje mu zasiłek chorobowy na zasadach określonych w przepisach ustawy zasiłkowej. Tak wynika z art. 92 Kodeksu pracy.

W stosunku do niezdolnego do pracy młodocianego pracownika mają zatem zastosowanie przepisy dotyczące m.in.:

• okresu wyczekiwania na prawo do zasiłku chorobowego (odpowiednio wynagrodzenia chorobowego), tj. 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (za wyjątkiem niezdolności spowodowanej wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy),
   
• prawa do zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy przypadającej po ustaniu zatrudnienia,
   
• wysokości świadczenia - odpowiednio 70, 80 lub 100% podstawy wymiaru zasiłku,
   
• braku prawa do świadczenia chorobowego za cały okres zwolnienia, w czasie którego młodociany wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z jego celem (nie jest traktowane jako nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego uczęszczanie w okresie choroby na zajęcia szkolne, chyba że na zaświadczeniu lekarskim jest adnotacja, że "chory powinien leżeć").

Świadczenia chorobowe przysługują za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy (art. 11 ust. 4 ustawy zasiłkowej). Oznacza to, iż pracownik młodociany otrzyma odpowiednio wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek również za okres niezdolności do pracy przypadającej w czasie ferii i wakacji.

Świadczenia wypłacane są jednak nie dłużej niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub przypada na okres ciąży - nie dłużej niż przez 270 dni (art. 8 ustawy zasiłkowej). Przy czym do tego tzw. okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, a także okresy poprzedniej niezdolności do pracy, spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy nimi nie przekraczała 60 dni.

Jeśli natomiast pracownik młodociany, po wykorzystaniu pełnego okresu zasiłkowego, nie odzyskał zdolności do pracy, może skorzystać ze świadczenia rehabilitacyjnego. Jest ono przyznawane przez ZUS (na wniosek ubezpieczonego), na okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż na 12 miesięcy.

Wysokość zasiłku

Podstawę wymiaru świadczenia chorobowego dla pracownika młodocianego, podobnie jak dla pozostałych pracowników, stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 lub pełnych miesięcy ubezpieczenia, poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Przy czym przez wynagrodzenie należy rozumieć przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe, finansowanych ze środków pracownika. Stanowi o tym art. 3 ust. 3 oraz art. 36 ustawy zasiłkowej.

Pracownik młodociany w okresie nauki zawodu z reguły otrzymuje wynagrodzenie określone w § 19 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz. U. z 2014 r. poz. 232). Stanowi ono stosunkowy procent do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale (patrz tabela).

Wysokość wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia społeczne pracowników młodocianych dostępna jest w serwisie www.wskazniki.gofin.pl, w dziale Składki ZUS.

Wynagrodzenie młodocianych jest zatem znacznie niższe od wartości minimalnych ustalonych dla pozostałych pracowników (w 2016 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 1.850 zł), co przekłada się odpowiednio na wysokość świadczeń chorobowych.

Warto jednak dodać, iż podane kwoty mają charakter minimalny, co oznacza, iż w treści umowy o pracę zawieranej z młodocianymi pracodawca może ustalić wyższe stawki wynagrodzenia.

Bez gwarantowanego minimum

Z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy podstawa wymiaru świadczenia nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia. W 2016 r. minimalna podstawa wymiaru "chorobówki" wynosi więc 1.596,36 zł, zgodnie z wyliczeniem: 1.850 zł - 1.850 zł × 13,71% = 1.596,36 zł.

Natomiast w przypadku pracownika w okresie jego pierwszego roku pracy gwarantowana kwota podstawy wymiaru świadczenia chorobowego wynosi 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty jak wyżej, a więc 1.277,09 zł, co wynika z wyliczenia: 1.850 zł × 80% = 1.480 zł; 1.480 zł - 1.480 zł × 13,71% = 1.277,09 zł.

Tak wynika z art. 45 ustawy zasiłkowej, który jednocześnie zastrzega, iż gwarancji najniższej podstawy wymiaru zasiłku nie stosuje się do pracowników, do których wynagrodzenia nie mają zastosowania przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, a więc m.in. pracowników młodocianych.