Zmiana systemu czasu pracy dla potrzeb zakładu pracy

W  firmie zostanie zmodyfikowany rozkład pracy pracowników pracujących obecnie po 8 godzin na taki, w którym przez dwa tygodnie będą pracować po 9 godzin i dwa po 7 godzin. Czy jest to dopuszczalne oraz czy wymaga wypowiedzenia zmieniającego?

Zaproponowany rozkład jest możliwy jedynie w systemie równoważnym, który można wprowadzić samym tylko zapisem regulaminowym, chyba że stosowany dotąd system stanowi element umowy o pracę. Wówczas wypowiedzenie może okazać się konieczne.

Czas pracy pracowników nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 129 § 1 K.p.). Przepis ten nie tylko wprowadza normy czasu pracy, ale jednocześnie kształtuje - nigdzie indziej niezdefiniowany - tzw. podstawowy system czasu pracy. Pracownikom zatrudnionym w tym systemie nie można planować pracy powyżej 8 godzin na dobę, gdyż generowałoby to godziny nadliczbowe, które z samej swej istoty (szczególne potrzeby, awaria) powinny mieć charakter nieplanowy i doraźny. System podstawowy nie jest jednak jedyną dostępną organizacją pracy. Pracodawca, według potrzeb, może zastosować inną.

W sytuacji przedstawionej w pytaniu najwłaściwszy byłby system równoważnego czasu pracy. W art. 135-137 K.p. wyróżniono 3 warianty tego systemu, a mianowicie z możliwością przedłużenia dniówki do 12-, 16- albo nawet 24-godzin. Nie każdy pracodawca może jednak z nich skorzystać. Stosowanie pierwszego wariantu (do 12 godz.) musi być uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją. Tak stanowi art. 135 § 1 K.p. Jeżeli ten warunek jest spełniony, pracodawca może go wprowadzić w ramach swoich zwykłych uprawnień, zamieszczając odpowiednie postanowienie w akcie prawa wewnątrzzakładowego, a w razie jego braku - wydając stosowne obwieszczenie. Należy zaznaczyć, że powyższe regulacje nie zakazują zamieszczania postanowienia w sprawie stosowanego systemu czasu pracy w treści umowy o pracę, a jedynie do tego nie zobowiązują. Jeżeli mimo to umowa zawiera omawiane kwestie, ewentualna zmiana systemu wymaga porozumienia zmieniającego, a przy braku zgody pracownika, wypowiedzenia zmieniającego. Tak też orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 lipca 2009 r., sygn. akt I BP 6/09.

W kontekście zadanego pytania zauważyć należy również, że stała organizacja pracy: 2 tygodnie po 7 godzin na dobę i 2 tygodnie po 9 godzin na dobę nie jest rozwiązaniem właściwym. Rozkład czasu pracy powinien być oparty na obowiązującym pracownika wymiarze (liczbie godzin do przepracowania), który różni się w poszczególnych okresach rozliczeniowych.

Rozkłady czasu pracy, które nie mają charakteru stałego, muszą być sporządzane - w formie pisemnej lub elektronicznej - na okres obejmujący co najmniej 1 miesiąc i przekazywane zainteresowanym co najmniej na 1 tydzień przed rozpoczęciem pracy w tym okresie (art. 129 § 3 K.p.).