Zastosowanie 50% kosztów uzyskania do przychodów pracownika z praw autorskich

Zatrudniamy pracowników - twórców. Jakie warunki muszą być spełnione, aby do ich wynagrodzenia zastosować 50% koszty uzyskania przychodów?

Jeżeli pracownik - jako twórca - korzysta z praw autorskich w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 666 ze zm.) lub rozporządza tymi prawami - to do tej części jego wynagrodzenia, która przysługuje mu za faktycznie wykonane prace twórcze, mogą mieć zastosowanie 50% koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PDOF.

Natomiast do pozostałej części wynagrodzenia uzyskanego przez pracownika ze stosunku pracy należy stosować zryczałtowane koszty uzyskania przychodu, określone w art. 22 ust. 2 ustawy o PDOF.

Trzeba przy tym mieć na względzie, że stosownie do art. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

Z treści zaś art. 12 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wynika, że jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

Zatem w sytuacji, gdy w ramach obowiązków wynikających ze stosunku pracy pracownik wykonuje zarówno czynności prowadzące do stworzenia utworów chronionych prawem autorskim, jak i inne czynności, które nie prowadzą do takich efektów - uprawnienie do potrącenia 50% kosztów, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PDOF, jest uzależnione od łącznego spełnienia następujących warunków:

• praca wykonywana przez pracownika jest przedmiotem prawa autorskiego, a więc spełnia przesłanki utworu określone w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych,
   
• z treści umowy o pracę wprost wynika, że obowiązki ze stosunku pracy obejmują także działalność twórczą,
   
• umowa o pracę reguluje kwestię zasad przenoszenia na pracodawcę majątkowych praw autorskich do dzieł stworzonych przez pracownika,
   
• umowa o pracę przewiduje zróżnicowanie wynagrodzenia należnego pracownikowi na część związaną z korzystaniem z praw autorskich za eksploatację dzieła (honorarium za prace twórcze) i część związaną z wykonywaniem innych obowiązków pracowniczych, zaś pracodawca prowadzi stosowną dokumentację w tym zakresie, np. szczegółową ewidencję czasu poświęconego na stworzenie konkretnego utworu.

Takie stanowisko prezentują również organy podatkowe w swoich wyjaśnieniach (m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 19 kwietnia 2016 r., nr ITPB4/4511-100/16/MS, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 4 marca 2016 r., nr ILPB1/4511-1-1693/15-2/AMN, a także Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 25 lutego 2016 r., nr IBPB-2-1/4511-577/15/AD). Pogląd ten podzielają sądy administracyjne (np. NSA w wyroku z 11 marca 2015 r., sygn. akt II FSK 459/13).

Łączna kwota 50% kosztów uzyskania przychodów nie może jednak w skali roku przekroczyć 1/2 kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej (art. 22 ust. 9a ustawy o PDOF). Oznacza to, że w 2016 r. roczny limit 50% kosztów uzyskania przychodów wynosi 42.764 zł (1/2 z 85.528 zł).

W sytuacji, gdy w ciągu roku podatkowego koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez pracownika z praw autorskich, określone w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PDOF, przekroczą ten limit - pracodawca powinien odstąpić od potrącania 50% kosztów.