Potrącenia z wynagrodzeń pracowników - ustalenie kwot wolnych

Co jakiś czas przychodzą do zakładu pracy komornicze zajęcia wynagrodzeń za pracę podległych pracowników. Najczęściej dotyczą one niespłaconych kredytów i pożyczek. Przy ich dokonywaniu stosujemy kwoty wolne od potrąceń. Jakie obowiązują zasady ustalania kwot wolnych?

Kwoty wolne oblicza się na podstawie obowiązującego w danym roku kalendarzowym minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2016 r. minimalne wynagrodzenie za pracę pracownika pełnoetatowego wynosi 1.850 zł, a w pierwszym roku pracy 1.480 zł.

Zgodnie z art. 87¹ Kodeksu pracy, wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

• minimalnego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
   
• 75% wymienionego wynagrodzenia - przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
   
• 90% ww. wynagrodzenia - przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 K.p.

W przypadku potrąceń należności niewymienionych w art. 87 § 1 i 7 K.p., tzw. potrąceń dobrowolnych, dokonywanych na podstawie pisemnej zgody pracownika, kwotą wolną od potrąceń jest, zgodnie z art. 91 K.p., kwota:

• minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa powyżej - przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
   
• 80% tej kwoty - przy potrącaniu innych należności.

Przy ustalaniu kwot wolnych od potrąceń, oprócz obciążeń składkowo-podatkowych, odlicza się, na podstawie stanowiska Ministra Pracy i Polityki Społecznej, również składkę zdrowotną.

W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty wolne ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru ich czasu pracy (art. 87¹ § 2 K.p.). Kolejność ich ustalenia jest następująca:

• obliczenie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę stosownie do wymiaru czasu pracy pracownika,
   
• dokonanie odliczeń składkowo-podatkowych.

Takie zasady ustalania kwot wolnych dla niepełnoetatowców wynikają ze stanowiska Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej wyrażonego w piśmie z dnia 7 stycznia 2014 r.

W kwestii ustalania kwoty wolnej dla pracownika w pierwszym roku pracy wypowiedział się Departament Prawny Głównego Inspektoratu Pracy. Uznał on, że oblicza się ją na podstawie wynagrodzenia minimalnego przysługującego w tym okresie. Zatem podstawę do ustalenia kwoty wolnej w pierwszym roku pracy stanowi 80% wynagrodzenia minimalnego (pismo znak: GPP-416-4560-465/07/PE). Inaczej uważa jednak Ministerstwo Pracy. Zdaniem resortu pracy, nie ma podstaw do różnicowania wysokości kwoty wolnej w zależności od tego, czy chodzi o pierwszy, czy o kolejne lata zatrudnienia.

Wysokości kwot wolnych od potrąceń dostępne są w serwisie www.wskazniki.gofin.pl w dziale Prawo pracy