Zmiany w składkach ZUS za osoby oddelegowane do pracy za granicę

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o PDOF, osiągany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. W podstawie wymiaru tych składek nie uwzględnia się:

• wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
   
• zasiłków i świadczeń rehabilitacyjnych z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego oraz
   
• przychodów zwolnionych z oskładkowania na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236), zwanego dalej: rozporządzeniem składkowym.

W taki sposób ustala się też podstawę wymiaru składek społecznych dla pracowników zatrudnionych u polskiego pracodawcy, lecz wysłanych przez niego na pewien czas do pracy za granicę. Przy czym, w przypadku tych pracowników z podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia wyłączona jest część wynagrodzenia, która odpowiada równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu za granicą. Równowartość tej diety określają przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167).

Ustalony w taki sposób miesięczny przychód tych osób, stanowiący podstawę wymiaru składek społecznych, nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Wynika to z § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego. W 2016 r. kwota tego wynagrodzenia wynosi 4.055 zł.

Zgodnie ze stanowiskiem ZUS, jeżeli przychód pracownika pomniejszony o równowartość diet z tytułu jego oddelegowania do pracy za granicę w danym miesiącu jest niższy od obowiązującej tę osobę minimalnej wysokości (z wyjątkiem przypadków, w których może być on proporcjonalnie pomniejszony), to podstawę wymiaru składek ubezpieczeniowych należy podwyższyć do kwoty przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego obowiązującego w danym roku kalendarzowym.

WAŻNE: Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 28 października 2015 r., sygn. akt SK 9/14, orzekł, że § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego, w zakresie podwyższania podstawy wymiaru składek pracowników oddelegowanych do pracy za granicę, jest niezgodny z Konstytucją RP. Postępowanie takie prowadzi bowiem do obciążenia pracowników i pracodawców kosztami podwyższonej składki na ubezpieczenia społeczne i z tego względu narusza prawo własności.

Wyrok został ogłoszony w Dz. U. z 5 listopada 2015 r., pod poz. 1808, a ww. przepis w nim wskazany traci moc z upływem 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku.

Na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej znajduje się projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W oparciu o niego resort pracy przygotował nowe zasady ustalania, wskazanym wyżej osobom, podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych. Nowe brzmienie § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego doprowadzi do usunięcia z systemu sztucznego zawyżania podstawy wymiaru składek ZUS, jak ma to miejsce obecnie, w przypadku osób uzyskujących przychód niższy niż przeciętne wynagrodzenie miesięczne obowiązujące w danym roku kalendarzowym.

Proponuje się, aby nowelizacja rozporządzenia składkowego weszła w życie z dniem 1 października 2016 r.