Podstawa wymiaru składek pracowników delegowanych

Z podstawy wymiaru składek ZUS jest wyłączona część wynagrodzenia pracowników (w wysokości równowartości diety z tytułu podróży zagranicznej za każdy dzień pobytu), których przychód jest wyższy niż kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Wysokość tej diety określają przepisy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Z zastrzeżeniem, że ustalony miesięczny przychód tych osób, stanowiący podstawę wymiaru składek, nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia. Tak wynika z § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236 ze zm.), dalej: rozporządzenia składkowego. W 2017 r. kwota tego wynagrodzenia wynosi 4.263 zł.

W związku z powyższym dla pracowników, którzy uzyskują przychód w kwocie niższej od kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, od 1 października 2016 r. podstawę wymiaru składek ZUS stanowi faktycznie uzyskiwany przychód. Podstawę wymiaru składek ustala się wówczas takim pracownikom na zasadach ogólnych.

W sytuacji gdy w jednym miesiącu dana osoba wykonuje pracę w Polsce i za granicą, to po odjęciu od łącznej kwoty przychodu takiego pracownika za dany miesiąc (tj. przysługującego zarówno z tytułu pracy wykonywanej w Polsce, jak i za granicą) równowartości diet za dni pobytu za granicą należy dokonać porównania do kwoty przeciętnego wynagrodzenia. Przy czym, przy dokonywaniu porównania do kwoty przeciętnego wynagrodzenia brak jest podstaw prawnych do proporcjonalnego zmniejszania kwoty przeciętnego wynagrodzenia, odpowiednio do okresu przebywania za granicą, w przypadku pracownika, który pracował za granicą przez część miesiąca. Nie ma znaczenia okres przebywania w danym miesiącu za granicą. Porównania należy dokonywać zawsze do pełnej kwoty przeciętnego wynagrodzenia (tj. w 2017 r. do 4.263 zł).

W analogiczny sposób należy ustalić podstawę wymiaru składek pracownikowi wykonującemu pracę za granicą przez część miesiąca, który przez pozostałą część tego miesiąca przebywał na urlopie wypoczynkowym. W celu ustalenia podstawy wymiaru składek takiej osobie należy wziąć pod uwagę łączny przychód uzyskany w tym miesiącu, a więc przychód uzyskany za pracę za granicą wraz z wynagrodzeniem przysługującym za urlop wypoczynkowy. Gdy łączna jego kwota będzie wyższa niż kwota przeciętnego wynagrodzenia, wówczas § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego ma zastosowanie.

Z kolei w przypadku, gdy pracownik przez część miesiąca wykonywał pracę za granicą, a za część tego samego miesiąca uzyskał zasiłek z ubezpieczeń społecznych lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, to do ustalenia, czy § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego ma zastosowanie, nie należy brać pod uwagę kwoty zasiłku lub wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy. Te świadczenia nie stanowią bowiem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.