Ubezpieczenie chorobowe przy nieterminowej wpłacie składek

Od 2011 r. prowadzę działalność gospodarczą i opłacam z tego tytułu za siebie - jako przedsiębiorcę - składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. Z racji przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego opłacam też składkę na to ubezpieczenie. Wszelkich rozliczeń z ZUS dokonuje w moim imieniu doradca podatkowy, z którym mam podpisaną w tym zakresie stosowną umowę. Okazało się, że za marzec 2015 r. opłacił on za mnie składki na ubezpieczenia społeczne w niepełnej wysokości. Z tego względu ZUS wyłączył mnie z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 1 marca 2015 r. Czy ZUS mógł to zrobić skoro ja nie ponoszę winy za nieterminową wpłatę tych składek, a wyłącznie rozliczający mnie doradca podatkowy?

"(...) Sąd pierwszej instancji, wskazując na treść art. 14 ustawy (...) o systemie ubezpieczeń społecznych (...) ocenił, że w judykaturze i doktrynie przyjmuje się, iż pojęcie nieopłacenia składki w terminie obejmuje także przypadki opłacenia składki w niepełnej wysokości. Należna składka to ta, która powinna być zapłacona, a więc jeżeli jest mniejsza niż należna, to dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje z mocy ustawy. W ocenie sądu pierwszej instancji błąd doradcy podatkowego nie mógł skutkować objęciem wnioskodawczyni dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od marca 2015 r. bowiem ubezpieczona ponosiła odpowiedzialność za czynności osoby przez siebie wybranej.

(...) Dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10 [ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - przyp. red.]. Objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony (...).

Ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe, (...) ustają:

1) od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z tych ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony,

2) od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie - w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących, (...), w uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie (...),

3) od dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom.

(...) jeżeli za część miesiąca został pobrany zasiłek, ubezpieczenie chorobowe ustaje od dnia następującego po dniu, za który zasiłek ten przysługuje.

(...) Sąd Apelacyjny uznał, że ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe, ustają od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej). Przy czym, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, pod pojęciem składki należnej rozumie się składkę w pełnej wysokości - wyrok SN z 18 kwietnia 2012 r., II UK 188/11. Wygaśnięcie ubezpieczenia zatem następuje z mocy prawa. Oznacza to, że opłacenie przez ubezpieczoną składki w nienależnej wysokości spowodowało skutek w postaci ustania dobrowolnego ubezpieczenia od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki w należnej wysokości. Nie ma przy tym znaczenia, czy do nieterminowego uregulowania składki doszło z przyczyn zawinionych, czy też niezawinionych przez ubezpieczonego. W orzecznictwie wielokrotnie zwracano uwagę, że skoro opłacanie składek obciąża ubezpieczonego, to nie można powoływać się nawet na błąd w działaniu biura rachunkowego, które jedynie wylicza należną wysokość składki (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 8 stycznia 2007 r., III AUa 547/03, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 13 lutego 2013 r., III AUa 1390/12).

W konsekwencji decyzję organu rentowego w zakresie wyłączenia [wnioskodawczyni - przyp. red.] z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od marca 2015 należało uznać za prawidłową. Natomiast argument odnośnie pomyłki doradcy podatkowego mógłby co najwyżej stanowić podstawę uzasadnienia wniosku o przywrócenie terminu do opłacenia składki [na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe - przyp. red.] w należytej wysokości. Według art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych na wniosek ubezpieczonego może bowiem wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie. Gdy decyzja będzie pozytywna, to [dobrowolne - przyp. red.] ubezpieczenie chorobowe pomimo nieuregulowania składki nie ustanie. Odmowa wyrażenia zgody na opłacenie składki ubezpieczeniowej po terminie podlega kontroli sądu".

(wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 1 grudnia 2016 r., sygn. akt III AUa 329/16)