Poród w miesiącu przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego

Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą i z tego tytułu od kilku lat opłacam obowiązkowe składki społeczne oraz zdrowotną. Do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przystąpiłam jednak dopiero od 6 marca 2017 r. (w tym dniu złożyłam do ZUS druk ZUS ZUA). Za marzec 2017 r. opłaciłam składkę na to ubezpieczenie od maksymalnej podstawy jej wymiaru. Mimo że termin porodu miałam na czerwiec 2017 r., dziecko urodziłam pod koniec marca 2017 r. Czy i ewentualnie w jakiej wysokości będzie mi przysługiwał zasiłek macierzyński?

Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która m.in. w okresie ubezpieczenia chorobowego urodziła dziecko. Z treści pytania wynika, że Czytelniczka spełnia ten podstawowy warunek (urodziła dziecko w okresie podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu), a tym samym uzyska prawo do interesującego ją świadczenia. Przysługuje ono przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy m.in. jako okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Stanowi o tym art. 29 ust. 1 pkt 1 i art. 29a ust. 1 ustawy zasiłkowej.

Prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje bez okresu wyczekiwania.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego obliczana jest jako odpowiedni procent podstawy wymiaru tego świadczenia (patrz tabela).

Zasady ustalania tej podstawy uzależnione są m.in. od okresu ubezpieczenia poprzedzającego powstanie prawa do świadczenia. Otóż z reguły podstawę wymiaru zasiłku dla ubezpieczonych niebędących pracownikami stanowi przeciętny miesięczny przychód za okres 12 lub - przy krótszym okresie ubezpieczenia - pełnych miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy/prawo do świadczenia. Przy czym w przypadku ubezpieczonych (m.in. osób prowadzących działalność pozarolniczą), dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe stanowi zadeklarowana kwota, podlegających ubezpieczeniu chorobowemu przez okres krótszy niż 12 miesięcy, stosuje się tzw. zasadę uśrednienia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, a tym samym i podstawy wymiaru zasiłku. Obowiązuje ona od 1 stycznia 2016 r. i została określona w art. 48a ustawy zasiłkowej.

Jeśli jednak, tak jak w przypadku opisanym w pytaniu, prawo do zasiłku powstało przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, obowiązuje jeszcze inna reguła. Wówczas m.in. dla osób prowadzących działalność pozarolniczą, dla których określono najniższą podstawę wymiaru składek, podstawę wymiaru zasiłku stanowi najniższa miesięczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na to ubezpieczenie.

Stanowi o tym art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej, która jednocześnie w ust. 3 przywołanego artykułu przewiduje pewne (korzystne dla ubezpieczonych deklarujących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe) odstępstwo od tej reguły. Ma ono jednak zastosowanie wyłącznie wówczas, gdy okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczął się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu.

W pytaniu wskazano, że Czytelniczka, od kilku lat posiadająca tytuł do objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, podlega temu ubezpieczeniu od 6 marca 2017 r. Prawo do zasiłku macierzyńskiego natomiast nabyła pod koniec marca 2017 r., a więc przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego. Tym samym podstawę wymiaru należnego jej zasiłku macierzyńskiego stanowić będzie najniższa miesięczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za marzec 2017 r. Wyniesie ona 2.207,13 zł (tj. 2.557,80 zł - 2.557,80 zł × 13,71% = 2.207,13 zł).

To, że Czytelniczka za marzec 2017 r. zapłaciła składkę na ubezpieczenie chorobowe od maksymalnej podstawy jej wymiaru, która w 2017 r. wynosi 10.657,50 zł, nie ma w tym przypadku żadnego znaczenia.