Zaliczenie pracownika do osób niepełnosprawnych

Zgodnie z art. 2a ust. 1 ustawy o rehabilitacji, w przypadku pierwszego orzeczenia o niepełnosprawności przedstawionego pracodawcy, osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych od dnia przedstawienia pracodawcy orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność.

Pracownik pełnosprawny 15 maja 2017 r. dostarczył pracodawcy orzeczenie powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności o zaliczeniu go od 12 maja 2017 r. do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym. Pracodawca może wliczyć tego pracownika do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych od 15 maja 2017 r., czyli od dnia dostarczenia orzeczenia do zakładu.

W przypadku przedstawienia pracodawcy kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudniania osób niepełnosprawnych począwszy od dnia złożenia wniosku o wydanie orzeczenia, jeżeli z orzeczenia wynika, że w tym okresie osoba ta była niepełnosprawna, a wniosek o wydanie orzeczenia został złożony nie później niż w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin ważności poprzedniego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność (art. 2a ust. 2 ustawy o rehabilitacji).

Orzeczenie pracownika o zaliczeniu do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym wygasło z dniem 28 lutego 2017 r. Wniosek o uzyskanie kolejnego orzeczenia pracownik złożył w powiatowym zespole ds. orzekania o niepełnosprawności 1 marca 2017 r.

Komisja lekarska 10 kwietnia 2017 r. wydała pracownikowi kolejne orzeczenie, z którego wynika, że od 2014 r. jest osobą niepełnosprawną, a od 1 lutego 2015 r. jest niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Pracownik 10 kwietnia 2017 r. przedłożył to orzeczenie pracodawcy.

Pracodawca powinien skorygować stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych od 1 marca br., ponieważ wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia pracownik złożył nie później niż w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin ważności poprzedniego orzeczenia i z nowego orzeczenia wynika, że od 1 lutego 2015 r. był cały czas osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym.

Bez względu na datę złożenia wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych również w okresie do 3 miesięcy poprzedzających dzień przedstawienia pracodawcy kolejnego orzeczenia, jeżeli z treści tego orzeczenia wynika, że w tym okresie osoba ta była niepełnosprawna (art. 2a ust. 3 ustawy o rehabilitacji).

Orzeczenie pracownika o zaliczeniu do osób niepełnosprawnych w stopniu lekkim wygasło z dniem 30 listopada 2016 r. Pracownik wniosek o uzyskanie kolejnego orzeczenia złożył w powiatowym zespole ds. orzekania o niepełnosprawności w dniu 1 lutego 2017 r.

Komisja lekarska 1 marca 2017 r. wydała pracownikowi kolejne orzeczenie, z którego wynika, że od 2010 r. jest osobą niepełnosprawną, a od 2011 r. jest niepełnosprawną w stopniu lekkim. Pracownik w tym dniu przedłożył to orzeczenie pracodawcy. Pracodawca po otrzymaniu od pracownika kolejnego orzeczenia powinien skorygować stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych w grudniu 2016 r., w styczniu i lutym 2017 r.

Zgodnie z wytycznymi Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych (dalej BON) i Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (dalej PFRON) pracodawcy mają również obowiązek stosowania art. 2a ust. 3 ustawy o rehabilitacji w przypadku, kiedy pracownik złoży wniosek o kolejne orzeczenie o podwyższenie stopnia z tytułu np. pogorszenia stanu zdrowia.

Pracownik posiadający wydane na stałe orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności 6 marca 2017 r. złożył do powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności wniosek o ustalenie nowego stopnia niepełnosprawności z tytułu pogorszenia stanu zdrowia. Powiatowy zespół ds. orzekania o niepełnosprawności 10 kwietnia 2017 r. wydał kolejne orzeczenie, z którego wynika, iż niepełnosprawność pracownika istnieje od 2005 r., a stopień umiarkowany datuje się od 6 marca 2017 r. Pracownik nowe orzeczenie przedstawił pracodawcy 10 kwietnia 2017 r.

W związku z powyższym pracodawca od 6 marca 2017 r. powinien skorygować stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych, zaliczając tego pracownika do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym (nie lekkim).

Zgodnie z art. 2a ust. 4 ustawy o rehabilitacji, przepis art. 2a ust. 1 tej ustawy stosuje się odpowiednio do dokumentów potwierdzających wystąpienie u pracownika schorzeń szczególnych, o których mowa w art. 26a ust. 1b ustawy o rehabilitacji lub schorzeń określonych na podstawie art. 21 ust. 7 tej ustawy (uzasadniający obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w celu osiągnięcia 6%).

Pracownikowi niepełnosprawnemu w dniu 31 stycznia 2017 r. wygasło orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z kodem 02-P (kod ten oznacza chorobę psychiczną, czyli schorzenie szczególne). Pracownik złożył wniosek o kolejne orzeczenie już 16 stycznia 2017 r., czyli przed terminem upływu ważności poprzedniego orzeczenia. W dniu 20 marca 2017 r. komisja wydała pracownikowi nowe orzeczenie, z którego wynika, iż niepełnosprawność istnieje od grudnia 2009 r., a stopień umiarkowany z kodem 02-P datuje się od marca 2010 r. Nowe orzeczenie do zakładu pracownik dostarczył 20 marca 2017 r.

W związku z powyższym pracodawca powinien po otrzymaniu kolejnego orzeczenia dla tego pracownika zastosować art. 2a ust. 2 ustawy o rehabilitacji, czyli zaliczyć go ponownie do osób niepełnosprawnych od 1 lutego 2017 r. (ciągłość stopnia umiarkowanego). Natomiast do zaliczenia pracownika do schorzeń szczególnych należy zastosować art. 2a ust. 4 ustawy o rehabilitacji, czyli od 20 marca 2017 r. ponownie zaliczyć go do schorzeń szczególnych (zgodnie z wyjaśnieniami BON i PFRON w schorzeniach szczególnych nie ma ciągłości).

Jak wyjaśniło MRPiPS, w zakładce "Osoby niepełnosprawne", ustawa o rehabilitacji nie ustanawia obowiązku poinformowania pracodawcy o posiadaniu orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Korzystanie przez osobę niepełnosprawną z uprawnień pracowniczych przewidzianych w ustawie o rehabilitacji jest prawem, a nie obowiązkiem danego pracownika. Jednakże zgodnie z art. 22¹ § 1 K.p., do którego odsyła art. 66 ustawy o rehabilitacji, w sprawach nieuregulowanych jej przepisami, pracodawca ma prawo żądać od osoby ubiegającej się o zatrudnienie podania danych osobowych obejmujących: imię (imiona) i nazwisko, imiona rodziców, datę urodzenia, miejsce zamieszkania (adres do korespondencji), wykształcenie, przebieg dotychczasowego zatrudnienia. Ponadto ma prawo żądać od pracownika podania, niezależnie od danych osobowych, o których mowa wyżej, także innych danych osobowych pracownika, a także imion i nazwisk oraz dat urodzenia dzieci pracownika, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy (art. 22¹ § 2 pkt 1 K.p.). W tej kategorii mieści się też informacja o stopniu niepełnosprawności. Decyzja o zgłoszeniu pracodawcy faktu posiadania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności należy wyłącznie do pracownika. Osoba niepełnosprawna nie zgłaszając faktu posiadania orzeczenia nie ponosi z tego tytułu żadnych negatywnych konsekwencji.