Zasiłek macierzyński dla przedsiębiorcy

Zasiłek macierzyński to jedno ze świadczeń przysługujących z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Warunek konieczny

Świadczenia w razie choroby i macierzyństwa przysługują osobom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu. Tak też jest z zasiłkiem macierzyńskim. Przysługuje on ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo urlopu wychowawczego:

• urodziła dziecko, 
   
• przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10. roku życia, i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia, 
   
• przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, dziecko w wieku wskazanym wcześniej.

Stanowi o tym art. 29 ust. 1 ustawy zasiłkowej.

Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego. Według generalnej zasady mogą z niego korzystać osoby ubezpieczone.

Jeśli więc osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega ubezpieczeniu chorobowemu, to po spełnieniu pozostałych warunków, może liczyć na nabycie uprawnień do zasiłku macierzyńskiego. Przy czym osoba prowadząca pozarolniczą działalność nie może ubiegać się o wymienione urlopy związane z macierzyństwem, tylko o zasiłek macierzyński. Urlopy takie zostały przewidziane dla pracowników.

Wymiar urlopu macierzyńskiego uzależniony został od liczby dzieci urodzonych podczas jednego porodu. W przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie wynosi on 20 tygodni (140 dni), w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie 31 tygodni (217 dni). Szczegółowo kwestie te reguluje art. 180 § 1 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.). Przy czym nie więcej niż 6 tygodni urlopu/zasiłku macierzyńskiego może przypadać przed przewidywaną datą porodu. Wówczas po porodzie przysługuje urlop/zasiłek macierzyński niewykorzystany przed porodem, aż do wyczerpania odpowiedniego przysługującego wymiaru. Po wykorzystaniu urlopu/zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego ubezpieczonemu przysługuje urlop rodzicielski/zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w wymiarze odpowiednio do 32 albo 34 tygodni (art. 182^1a § 1 K.p.). 

Z prawa do zasiłku macierzyńskiego osoby prowadzące pozarolniczą działalność mogą korzystać od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, a więc bez okresu wyczekiwania.

Kalkulator urlopów macierzyńskich i rodzicielskiego dostępny jest w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl.

Płatnik zasiłku

Prawo do zasiłku macierzyńskiego oraz jego wysokość dla osób prowadzących pozarolniczą działalność ustala i świadczenie to wypłaca ZUS - właściwy ze względu na siedzibę płatnika składek, w oparciu o dostarczone przez ubezpieczonego stosowne dokumenty (patrz tabela: Dokumenty niezbędne do przyznania zasiłku macierzyńskiego...).

Przy czym wraz z dokumentami uzasadniającymi prawo do świadczenia płatnik składek powinien przedłożyć zaświadczenie zawierające zestawienie składników wynagrodzenia lub przychodu, stanowiących podstawę wymiaru zasiłku (art. 61 ust. 3 ustawy zasiłkowej). Zaświadczenie takie może zostać złożone w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego i powinno zawierać informacje określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia. Można do tego celu wykorzystać formularz ZUS Z-3b.

Szczegółowe określenie dokumentacji niezbędnej przy ubieganiu się o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający danemu rodzajowi urlopu macierzyńskiego przez poszczególne osoby uprawnione zawierają § 9-10, 12, 14-19a, 22, 24-26 rozporządzenia.