Krewny wykonujący umowę zlecenia

Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą. Na czas swojego tygodniowego urlopu planuję zawrzeć umowę zlecenia z kuzynką, która będzie przez dwie godziny dziennie obsługiwać biuro. Czy od tej umowy powinienem pobierać zryczałtowany podatek dochodowy, czy zaliczkę?

Odpowiedź na pytanie Czytelnika uzależniona jest od wysokości wynagrodzenia wynikającej z umowy zlecenia zawartej z kuzynką. Opodatkowanie należności ze zlecenia zryczałtowanym podatkiem dochodowym ma zastosowanie wówczas, gdy zleceniobiorca jest osobą niebędącą pracownikiem płatnika, a kwota należności określona w umowie nie przekracza 200 zł, co wynika z art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o pdof. Zryczałtowany podatek wynosi 18% uzyskanego przychodu. Przychodu tego nie pomniejsza się o koszty jego uzyskania i składki ZUS (przykład 1). Ponadto samego zryczałtowanego podatku nie zmniejsza się o kwotę składki zdrowotnej. Składki te powinny być pobrane z wynagrodzenia zleceniobiorcy.

Z kolei miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy przedsiębiorca jako płatnik powinien pobrać wypłacając wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia zawartej z członkiem rodziny niebędącym jego pracownikiem, jeżeli wysokość wynikającego z tej umowy wynagrodzenia przekracza 200 zł, obliczając ją zgodnie z art. 41 ust. 1 i ust. 1a ustawy o pdof. Wysokość takiej zaliczki na podatek dochodowy wynosi 18% należności z tytułu umowy zlecenia, pomniejszonej o:

• koszty uzyskania przychodu w wysokości 20% przychodu, pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe i na ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy, oraz
   
• potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe i na ubezpieczenie chorobowe.

W następnej kolejności zaliczkę na podatek zmniejsza się o kwotę składki zdrowotnej zleceniobiorcy pobranej przez płatnika (nie więcej niż 7,75% podstawy wymiaru tej składki).

Obowiązek ubezpieczeń z tytułu zlecenia wykonywanego przez członka rodziny ustala się na zasadach określonych dla zleceniobiorców. W takiej sytuacji fakt prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego przez osobę wykonującą zlecenie oraz przedsiębiorcę jest bez znaczenia. Jeśli więc przedsiębiorca zawrze np. z żoną umowę zlecenia, to powinien za nią opłacać składki ZUS tak jak za każdego innego zleceniobiorcę. W przypadku gdy przedsiębiorca zatrudnia na podstawie umowy zlecenia członka swojej rodziny, osoba zatrudniona podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu jako zleceniobiorca, a nie jako osoba współpracująca w firmie (przykład 2).

Moje pełnoletnie córki, będące studentkami, w okresie wakacji będą mi nieodpłatnie pomagały w prowadzeniu firmy zastępując pracownice biurowe przebywające na urlopie. Czy taką pomoc powinienem rozliczyć w jakiś sposób w podatku dochodowym?

U przedsiębiorcy, któremu członkowie rodziny nieodpłatnie pomagają w prowadzeniu firmy powstaje przychód z tytułu otrzymania nieodpłatnych świadczeń w ramach wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o pdof). Jednak przychód ten nie zawsze podlega opodatkowaniu. Ustawodawca bowiem zwolnił od podatku dochodowego w art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o pdof wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, czyli m.in. małżonka, rodziców, rodzeństwo rodziców, dzieci, wnuki, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, bratanków i siostrzeńców, ojczyma, macochę i teściów. Jednocześnie jednak zastrzegł w art. 21 ust. 20 ustawy o pdof, że to przedmiotowe zwolnienie nie ma zastosowania do świadczeń otrzymywanych od członków rodziny zaliczanych do tych grup podatkowych na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub na podstawie umów, z których przychody klasyfikowane są do przychodów z działalności wykonywanej osobiście (m.in. umów zlecenia i umów o dzieło).

Jeżeli więc przedsiębiorca otrzyma nieodpłatne świadczenie od wskazanych osób, o ile nie będzie ono świadczeniem wykonywanym w ramach umów wskazanych w art. 21 ust. 20 ustawy o pdof, jego wartość będzie dla niego przychodem zwolnionym od podatku dochodowego od osób fizycznych.