Jak ubezpieczyć w ZUS osoby pomagające w firmie?

Pracownik

Dla celów ubezpieczeń w ZUS każdą osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę zasadniczo uważa się za pracownika. Taka osoba podlega obowiązkowo wszystkim ubezpieczeniom społecznym (tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Zgłoszenia pracownika do obowiązkowych ubezpieczeń dokonuje pracodawca. Powinien to zrobić w ciągu 7 dni od momentu zatrudnienia, na druku ZUS ZUA, z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10.

Za osobę zatrudnioną na etacie pracodawca ma też obowiązek naliczać i opłacać składki na fundusze pozaubezpieczeniowe, tj.:

• Fundusz Pracy - od kwoty stanowiącej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania jej rocznego ograniczenia), wynoszącej w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę,
   
• FGŚP - od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania jej rocznego limitu); pracodawca będący osobą fizyczną nie opłaca tej składki za osoby spokrewnione i spowinowacone.

Składek na te Fundusze nie opłaca się za osoby (niezależnie od tytułu ubezpieczenia), które osiągnęły wiek wynoszący co najmniej 55 lat - w przypadku kobiet i 60 lat - w przypadku mężczyzn.

Druk ZUS ZUA dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Składki ZUS.

Osoba współpracująca

W przypadku gdy osoba zatrudniona na etacie spełnia warunki określone dla osób współpracujących, to wówczas dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowana jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności (a nie jako pracownik). Za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność uważa się: małżonka, dzieci (własne, drugiego małżonka, przysposobione), rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, o ile pozostają z przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu działalności (patrz grafika) - nawet wtedy, gdy mają zawartą z przedsiębiorcą umowę o pracę. Zasada ta nie dotyczy jedynie osób, z którymi przedsiębiorca zawarł umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego. Za osoby współpracujące nie uważa się natomiast innych osób spokrewnionych z przedsiębiorcą, np. brata czy siostry.

Osoba współpracująca z przedsiębiorcą obowiązkowo podlega z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym (tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu - od dnia rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności do dnia zakończenia tej współpracy. Jedynie ubezpieczenie chorobowe jest dla współpracownika dobrowolne.

Zgłoszenia osoby współpracującej do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego dokonuje przedsiębiorca, na druku ZUS ZUA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 11.

Za osobę współpracującą przy prowadzeniu działalności gospodarczej przedsiębiorca opłaca z własnych środków składkę na Fundusz Pracy; obecnie nie opłaca natomiast składki na FGŚP (patrz: pkt 8 dodatku).