Kontrola wysokości podstawy wymiaru składek

Kontrola przez płatnika składek

Bieżąca kontrola wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe pozwoli uniknąć przekroczenia przez ubezpieczonego pułapu rocznej podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia. W sytuacji gdy składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe są opłacane za ubezpieczonego tylko przez jednego płatnika (np. tylko przez jednego pracodawcę), wtedy nie ma problemu z kontrolowaniem ich naliczania i ustaleniem odpowiedniego momentu zaprzestania ich opłacania. Płatnik ma bowiem możliwość bieżącego monitorowania - poczynając od 1 stycznia danego roku - jakie wynagrodzenie przyjęte do ustalenia podstawy wymiaru składek uzyskał dany ubezpieczony. Wówczas wyliczenia, na podstawie których płatnik zaprzestaje opłacania składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe za ubezpieczonego, możliwe są na podstawie posiadanej przez niego własnej dokumentacji płacowej.

Jeżeli w danym miesiącu kalendarzowym ubezpieczony przekroczy roczny limit podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych, płatnik oblicza i przekazuje składki na te ubezpieczenia tylko od tej części podstawy ich wymiaru, która nie spowoduje przekroczenia kwoty rocznego limitu.

Trzeba pamiętać, że wprawdzie przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych nie stosuje się do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, to jednak u pracownika po takim przekroczeniu zmienia ono sposób jej ustalenia. Po osiągnięciu limitu rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych nie są już potrącane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zatem z podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, np. pracownika, pracodawca odejmuje jedynie składkę na ubezpieczenie chorobowe. Nie potrąca już składek emerytalnej i rentowych finansowanych przez pracownika. Podstawa ich wymiaru wynosi bowiem 0,00.

Rocznego limitu pilnuje sam ubezpieczony

Zdarza się, że do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za ubezpieczonego jest zobowiązany więcej niż jeden płatnik (jest tak, gdy dany ubezpieczony jest zatrudniony u kilku płatników i każdy z nich opłaca za niego składki ubezpieczeniowe do ZUS). Wtedy obowiązek kontrolowania wysokości podstawy ich wymiaru ciąży na ubezpieczonym. Ma on wówczas za zadanie zawiadomić o przekroczeniu kwoty rocznej podstawy wymiaru tych składek wszystkich swoich płatników. W zawiadomieniu tym powinien wskazać:

• łączny przychód uzyskany od początku roku kalendarzowego do miesiąca poprzedzającego miesiąc przekroczenia

oraz

• wysokość przychodu uzyskanego w miesiącu przekroczenia u pozostałych płatników.

W składanym zawiadomieniu ubezpieczony może zaznaczyć, aby podstawę wymiaru tych składek pomniejszył (do kwoty niepowodującej przekroczenia rocznego limitu) tylko jeden z nich, oczywiście o ile wskazany płatnik wyrazi na to zgodę. Wtedy wszyscy pozostali płatnicy w dokumentach przekazywanych za tego pracownika do ZUS wykazują zerowe zarówno podstawy wymiaru, jak i składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe.

Jeśli jednak w zawiadomieniu takiej informacji nie będzie, wtedy każdy płatnik we własnym zakresie powinien ustalić podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych, która nie spowoduje przekroczenia rocznego limitu. Jest ona uzależniona od:

• ilości płatników,
   
• osiąganych w danym miesiącu przychodów u każdego z nich,
   
• kwoty pozostałej do osiągnięcia rocznej podstawy.

Błędne informacje od ubezpieczonego

Składając wszystkim płatnikom składek zawiadomienie o osiągnięciu rocznej granicy podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych ubezpieczony powinien dokonać dokładnych obliczeń. Jeśli się pospieszy i przekaże płatnikom (lub jednemu z nich) błędne informacje, przez co na ich kontach w ZUS powstanie zadłużenie, to właśnie on będzie zobowiązany do jego uregulowania.

Za skutki błędnego zawiadomienia powodującego nieopłacenie należnych składek emerytalno-rentowych odpowiada ubezpieczony.

Obowiązek ten obejmie całość powstałego zadłużenia, w tym pełne składki emerytalno-rentowe. Oznacza to, że ubezpieczony powinien uregulować powstałe - z jego winy - zadłużenie zarówno w tej części składek emerytalno-rentowych, która powinna zostać sfinansowana z jego środków, jak i w części, która zgodnie z obowiązującymi zasadami finansowania składek, powinna być sfinansowana ze środków płatnika. Co więcej, ubezpieczony zostanie również obciążony powstałymi z tego tytułu ewentualnymi odsetkami za zwłokę.