Wykonywanie pracy w systemie równoważnym przez niepełnosprawnego

Zamierzamy zatrudnić na pełny etat pracownika o lekkim stopniu niepełnosprawności. Chcielibyśmy, żeby świadczył pracę w systemie równoważnym do 12 godzin na dobę, bez nadgodzin i bez pracy w porze nocnej. Czy jest to dopuszczalne?

Pracowników niepełnosprawnych obowiązują sztywne normy czasu pracy określone w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2046 ze zm.), zwanej dalej ustawą o rehabilitacji . Mogą one zostać wyłączone po spełnieniu wymogów wynikających z tej ustawy.

Na mocy art. 15 ustawy o rehabilitacji, czas pracy wszystkich osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Natomiast czas pracy pracowników niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Biorąc pod uwagę powołane przepisy, pracownika o lekkim stopniu niepełnosprawności obowiązują normy czasu pracy wynoszące 8 godzin na dobę i 40 godzin na tydzień.

Jak jednak stanowi art. 16 ustawy o rehabilitacji, wymienione przepisy dotyczące czasu pracy niepełnosprawnych w określonych sytuacjach mogą zostać wyłączone. Przepisów o czasie pracy niepełnosprawnych wskazanych w art. 15 ustawy o rehabilitacji nie stosuje się:

• do osób zatrudnionych przy pilnowaniu,
   
• gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą, wyrazi na to zgodę.

Z powołanej regulacji wynika, że w wymienionych przypadkach nie ma obowiązku stosowania sztywnych norm czasu pracy z ustawy o rehabilitacji, a w ich miejsce można stosować kodeksowe przepisy o czasie pracy. Dopuszczalne jest wówczas także przedłużenie wymiaru dobowego pracy niepełnosprawnego pracownika powyżej 7 lub 8 godzin. Wyłączenie stosowania przepisów o czasie pracy niepełnosprawnych określone w art. 16 ustawy o rehabilitacji skutkuje możliwością zatrudnienia takich osób w innym niż podstawowy systemie czasu pracy. Takim systemem może być np. system równoważny.

Należy przy tym wyjaśnić, że zatrudnienie osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności przy pilnowaniu pozwala na stosowanie kodeksowych przepisów o czasie pracy z mocy prawa. Nie jest wówczas wymagane spełnienie dodatkowych warunków. Taka osoba może więc wykonywać pracę m.in. w systemie równoważnym dopuszczającym przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 12, 16 czy 24 godzin.

Jeżeli jednak pracownika niepełnosprawnego w stopniu lekkim nie dotyczy praca przy pilnowaniu, to na pracę powyżej norm wynikających z ustawy o rehabilitacji potrzebuje zgody lekarza. Uzyskanie takiej zgody pozwala na zatrudnienie go w różnych systemach i rozkładach czasu pracy. Może to być np. system równoważny, który dopuszcza przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin (art. 135 K.p.).

W omawianej sytuacji możliwe jest zatrudnienie pracownika o lekkim stopniu niepełnosprawności w systemie równoważnym pozwalającym na przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin:

• przy pilnowaniu - z mocy prawa,
   
• za zgodą lekarza przeprowadzającego badania profilaktyczne.