Świadczenia pielęgnacyjne dla rodzica opiekującego się niepełnosprawnym dzieckiem

Jeżeli rodzice lub opiekunowie dziecka rezygnują z pracy zarobkowej, aby zaopiekować się niepełnosprawnym dzieckiem, przysługuje im prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

Uprawnieni do świadczenia

Ze świadczenia pielęgnacyjnego może korzystać:

1) matka lub ojciec,

2) opiekun faktyczny dziecka,

3) osoba będąca rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,

4) inna osoba, na której zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Należne jest ono, jeżeli wskazane wyżej osoby nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Przy czym osobom wymienionym w pkt 4, innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje wyłącznie wówczas, gdy:

• rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz
   
• nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności i jednocześnie
   
• nie ma opiekuna prawnego dziecka lub osoby będącej rodziną zastępczą spokrewnioną albo legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Stanowi o tym art. 17 ust. 1 i 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych, która jednocześnie w ust. 1b przywołanego art. 17 precyzuje, że prawo do świadczenia pielęgnacyjnego przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:

• nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
   
• w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.

Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego

Kwota świadczenia pielęgnacyjnego została określona w art. 17 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Za sprawą ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 559) wzrastała ona stopniowo z obowiązującej do 30 kwietnia 2014 r. kwoty 620 zł do wypłacanych już w 2016 r. - 1.300 zł. Natomiast od 2017 r. podlega ona corocznej waloryzacji od dnia 1 stycznia, na zasadach określonych w art. 17 ust. 3a-3d ustawy o świadczeniach rodzinnych, a nie - jak większość świadczeń rodzinnych - weryfikacji co 3 lata.

Waloryzacja polega na zwiększeniu kwoty świadczenia pielęgnacyjnego o wskaźnik waloryzacji. Jest on obliczany jako procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, obowiązującego na dzień 1 stycznia roku, w którym jest przeprowadzana waloryzacja, w stosunku do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującej w dniu 1 stycznia roku poprzedzającego rok, w którym jest przeprowadzana waloryzacja. Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego ustalonego w wyniku waloryzacji zaokrągla się do pełnych złotych w górę.

Pierwsza waloryzacja świadczenia pielęgnacyjnego została przeprowadzona z dniem 1 stycznia 2017 r. W jej wyniku kwota świadczenia pielęgnacyjnego w 2017 r. wynosi 1.406 zł miesięcznie (obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 listopada 2016 r.; Mon. Pol. poz. 1103).

Warto dodać, że z dniem 1 stycznia 2017 r. weszła również w życie ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2016 r. poz. 972), która zniosła ograniczenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego w sytuacji, gdy jeden z członków rodziny pobiera już świadczenie w związku z opieką nad inną osobą.