Pomoc z ZFŚS bez uwzględnienia kryterium socjalnego jest oskładkowana

W  sytuacji gdy pracodawca przyzna pracownikom świadczenia sfinansowane ze środków ZFŚS pomijając kryterium socjalne (kryterium sytuacji życiowej, materialnej i rodzinnej pracownika zastąpił kryterium jego przynależności do grupy zawodowej i przynależnej do tej grupy wysokości wynagrodzenia), wtedy od ich wartości jest zobowiązany naliczyć tym osobom składki ubezpieczeniowe do ZUS.

"(...) Z treści art. 18 ust. 1 i art. 20 ust. 1 ustawy o s.u.s. (o systemie ubezpieczeń społecznych - przyp. red.)wynika, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Zaś przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne stosuje się przepisy określające podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a to w oparciu o przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

(...) W świetle art. 12 ust. 1 ustawy (...) o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm. - przyp. red.) za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Niektóre przychody są jednak zwolnione z podstawy wymiaru składek, a ich enumeratywny katalog zawiera (...) rozporządzenie (Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - Dz. U. z 2017 r. poz. 1949 - przyp. red.). (...) Zgodnie z treścią jego § 2 ust. 1 pkt 19 podstawy wymiaru składek nie stanowią świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

(...) aby dokonać prawidłowej oceny, czy określony przychód pracownika jest wyłączony z podstawy wymiaru składek, jako wyjątek z § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia, należy zbadać, czy świadczenie zostało sfinansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne »w ramach« zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, a więc zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy o z.f.ś.s. (o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych - Dz. U. z 2016 r. poz. 800 ze zm. - przyp. red.).

(...) W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, (...), że w przypadku świadczeń wypłacanych indywidualnie pracownikom (w odróżnieniu od działalności socjalnej zakładu opartej na zasadach powszechnej dostępności) z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączone są w zakresie cyt. § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia jedynie świadczenia przyznawane z zachowaniem kryterium socjalnego, tj. świadczenia przyznane z uwzględnieniem art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS, stanowiącego że przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu (...).

(...) W niniejszej sprawie taka sytuacja nie zachodzi, ponieważ sporne świadczenia, aczkolwiek sfinansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne, zostały jednak przyznane sprzecznie z zasadami wprowadzonymi ustawą o z.f.ś.s. i dodatkowo też z zakładowym regulaminem.

(...) płatnik składek, dysponując środkami z ZFŚS, zastąpił kryterium sytuacji życiowej, materialnej i rodzinnej pracownika kryterium jego przynależności do grupy zawodowej i przynależnej do tej grupy wysokości wynagrodzenia. (...). A więc sytuacja materialna pracownika nie była odnoszona do konkretnych dochodów uprawnionego (...), tylko do uśrednionych zarobków ustalonej grupy zawodowej.

(...) świadczenia rozdysponowane niezgodnie z treścią art. 8 ust. 1 ustawy o z.f.ś.s., nie stanowią wyjątku z § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia i tym samym musiały zostać uwzględnione w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia, jako przychód uzyskany przez pracownika ze stosunku pracy. (...)".

(wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 grudnia 2016 r., sygn. akt III AUa 2208/15)