Prawo do proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składek

Osoba prowadząca działalność gospodarczą, spełniająca warunki do przyznania zasiłku, ma prawo do proporcjonalnego pomniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stosownie do dni choroby. Prawo takie przysługuje jej wtedy, gdy do wymiaru tych składek zadeklarowała najniższą obowiązującą ją wysokość tej podstawy.

"(...) Bezspornie art. 18 ust. 9 u.s.u.s. (ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - przyp. red.) - przewidując możliwość proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca - stanowi, że »kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie (...)«. Stosując zatem wprost wykładnię językową należy wskazać, że przepis ten pozwala osobie prowadzącej pozarolniczą działalność na proporcjonalne zmniejszenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w okolicznościach przewidzianych w dyspozycji przepisu art. 18 ust. 9 u.s.u.s. tylko w sytuacji, gdy dotyczy to deklarowanej podstawy wymiaru składek w wysokości 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, o którym mowa w art. 18 ust. 8 u.s.u.s., bądź też deklarowanej w wysokości, o której mowa w art. 18a ust. l u.s.u.s. (...).

Należy w tym miejscu podkreślić, że wskazana regulacja art. 18 ust. 8 u.s.u.s., pozwala osobom prowadzącym pozarolniczą działalność samodzielnie określać i deklarować wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zakreślając jedynie jej dolną granicę. W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ich wysokość nie są powiązane z osiągniętym faktycznie przychodem, lecz wyłącznie z istnieniem obowiązkowego tytułu podlegania ubezpieczeniom i zadeklarowaną przez ubezpieczonego kwotą, niezależnie od tego, czy ubezpieczony osiąga przychody i w jakiej wysokości. Po stronie osoby prowadzącej pozarolniczą działalność istnieje zatem uprawnienie do zadeklarowania w granicach zakreślonych ustawą dowolnej kwoty jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jedynie nie niższej niż wskazana w art. 18 ust. 8 u.s.u.s., czy w art. 18a ust. l, wobec czego sposób w jaki ubezpieczony realizuje to uprawnienie zależy wyłącznie od decyzji tej osoby.

(...) W konsekwencji racjonalne jest unormowanie, że prawo do proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dotyczy tylko podstawy wskazanej w wysokości najniższej wymaganej przepisami prawa. Skoro bowiem osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą posiada swobodę deklarowania kwoty podstawy wymiaru w wysokości wyższej niż najniższa wskazana w art. 18 ust. 8 (i art. 18a ust. 1 - przyp. red.) u.s.u.s., to posiada ona uprawnienie do samodzielnego określania tej podstawy także w przypadku, gdy podlega ubezpieczeniu tylko przez część miesiąca lub przez część miesiąca jest niezdolna do pracy spełniając z tego tytułu warunki do przyznania zasiłku. (...)".

(wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 lutego 2017 r., sygn. akt III AUa 1441/15)