Wzrost wysokości najniższej podstawy wymiaru zasiłku

Podstawa wymiaru należnych pracownikowi świadczeń chorobowych uzależniona jest od wysokości wypłaconego mu wynagrodzenia za okres poprzedzający powstanie niezdolności do pracy. Im niższe jest to wynagrodzenie, tym niższe będzie należne świadczenie. Ustawodawca zagwarantował jednak dla tej grupy ubezpieczonych najniższą podstawę wymiaru zasiłku, obliczaną w oparciu o minimalne wynagrodzenie za pracę. Wzrost z nowym rokiem minimalnego wynagrodzenia przekłada się zatem na odpowiedni wzrost gwarantowanej wysokości podstawy wymiaru zasiłku.

Wysokość świadczenia

Pracownik w razie choroby, pobytu w szpitalu, konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny albo macierzyństwa może skorzystać odpowiednio z:

• wynagrodzenia chorobowego, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy, 
   
• zasiłku chorobowego, 
   
• świadczenia rehabilitacyjnego,
   
• zasiłku opiekuńczego
   
• zasiłku macierzyńskiego,

zwanych dalej świadczeniami chorobowymi.

Ich wysokość obliczana jest jako odpowiedni procent podstawy wymiaru zasiłku. W zależności od rodzaju świadczenia wynosi ona od 70% do 100% podstawy jego wymiaru.

Podstawa zasiłku

Podstawę wymiaru świadczenia chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem z założenia stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeśli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy, uwzględnia się wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez pracownika za uwzględniany okres, przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte.

Przy czym brane tu jest pod uwagę wynagrodzenie uzyskane u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy. Przez wynagrodzenie natomiast rozumie się przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe, finansowanych ze środków pracownika. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego w podstawie wymiaru zasiłku uwzględniane więc są także inne "oskładkowane" składniki wynagrodzenia, z wyjątkiem tych:

• do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania danego świadczenia zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego świadczenia, 
   
• które przysługują w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu - podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru świadczenia należnego za okres po tym terminie, 
   
• których wypłaty zaprzestano na podstawie układu zbiorowego pracy lub przepisów o wynagradzaniu - podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru świadczenia należnego za okres po zaprzestaniu wypłaty tych składników.

Podstawą wymiaru świadczenia za jeden dzień niezdolności do pracy jest 1/30 część wynagrodzenia stanowiącego podstawę jego wymiaru.

Podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo była ona krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe. Wyjątek może stanowić zmiana umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegająca na zmianie wymiaru czasu pracy.

Kwestie te reguluje art. 36, art. 38 ust. 1, art. 40 i 43 z uwzględnieniem art. 3 pkt 3, art. 41 i 47 ustawy zasiłkowej.

Gwarantowane minimum

Ustalając zasady obliczania podstawy wymiaru świadczenia dla pracowników, ustawodawca jednocześnie zagwarantował minimalną jej wartość. W świetle art. 45 ustawy zasiłkowej podstawa wymiaru świadczenia chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia.

Ponieważ kwoty najniższej podstawy wymiaru świadczenia chorobowego zostały określone dla pracowników w pełnym wymiarze czasu pracy, w przypadku niepełnoetatowców podlegają one przeliczeniu odpowiednio do wymiaru świadczonej przez nich pracy (patrz tabela).

Kalkulatory minimalnego wynagrodzenia za pracę i najniższej podstawy wymiaru świadczeń chorobowych dostępne są w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl.

Jeśli faktyczna podstawa wymiaru świadczenia obliczona w oparciu o wypłacone pracownikowi wynagrodzenie jest niższa od najniższej podstawy, powinna być z urzędu (tj. bez wniosku pracownika) podniesiona do kwoty gwarantowanej. Przy czym, co należy podkreślić, przy ustalaniu tej najniższej podstawy powinien być brany pod uwagę okres, za który przysługuje świadczenie, a nie moment jego wypłaty.

Podwyżka od 1 stycznia

Ponieważ minimalne wynagrodzenie za pracę zmienia się co roku z dniem 1 stycznia, z tym samym dniem następuje również wzrost najniższej podstawy wymiaru zasiłków należnych pracownikom.

W 2017 r. minimalne wynagrodzenie za pracę w pełnym wymiarze wynosi 2.000 zł. W efekcie podstawa wymiaru zasiłku dla pełnoetatowca nie może być niższa od kwoty 1.725,80 zł (tj. 2.000 zł - 2.000 zł × 13,71%).

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 września 2017 r. (Dz. U. poz. 1747) w 2018 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosić będzie 2.100 zł. Ten 5% wzrost najniższej płacy przełoży się odpowiednio na podwyżkę gwarantowanej wysokości podstawy wymiaru zasiłku, która w 2018 r. dla pracownika zatrudnionego na pełny etat wynosić będzie 1.812,09 zł (tj. 2.100 zł - 2.100 zł × 13,71%).

Wyjątki od zasady

Nie w każdym jednak przypadku, gdy faktyczna podstawa wymiaru świadczenia okaże się niższa od gwarantowanej jej wysokości, ulega ona odpowiedniemu podwyższeniu.

Zasady tej nie stosuje się bowiem do ubezpieczonych będących pracownikami, do których wynagrodzenia nie mają zastosowania przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (art. 45 ust. 2 ustawy zasiłkowej), a więc m.in. do pracowników młodocianych zatrudnionych w ramach przyuczenia do wykonywania zawodu.

Ponadto, zgodnie ze stanowiskiem ZUS zawartym w komentarzu do ustawy zasiłkowej dostępnym na stronie internetowej www.zus.pl, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego zsumowana wraz ze składnikami, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku nie może być niższa od odpowiedniej dla danego pracownika kwoty minimalnego wynagrodzenia, po pomniejszeniu o kwotę odpowiadającą 13,71%.