Zmniejszanie najniższej podstawy wymiaru składek w razie objęcia (ustania) ubezpieczeniem w trakcie miesiąca oraz w razie choroby

Dla omawianej grupy ubezpieczonych kwota najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne podlega zmniejszeniu za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca. Wówczas kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom.

Najniższa podstawa wymiaru składek w 2018 r. dla przedsiębiorcy opłacającego składki na ubezpieczenia społeczne na zasadach ogólnych wynosi 2.665,80 zł. Działalność gospodarcza rozpoczęta 8 maja 2018 r. była prowadzona przez 24 dni, czyli dla ustalenia najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne należy dokonać następujących wyliczeń: 2.665,80 zł : 31 dni (liczba dni kalendarzowych maja) x 24 dni (liczba dni podlegania ubezpieczeniom) = 2.063,85 zł.

Osoba uprawniona do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia rozpoczęła działalność od 15 maja 2018 r. Działalność gospodarcza była prowadzona przez 17 dni maja, czyli dla ustalenia najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za maj br. należało dokonać następujących wyliczeń: 630 zł : 31 dni (liczba dni kalendarzowych maja) x 17 dni (liczba dni podlegania ubezpieczeniom) = 345,48 zł.

Przedstawiona wyżej zasada zmniejszania najniższej podstawy wymiaru składek ma zastosowanie także w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku.

Jeśli jednak przedsiębiorca w dokumentach rozliczeniowych składanych za siebie wykaże jako podstawę wymiaru składek za dany miesiąc kwotę wyższą od najniższej podstawy (np. 5.000 zł) i od niej opłaci składki, to taką kwotę ZUS przyjmuje jako podstawę wymiaru składek, także gdy w tym miesiącu przedsiębiorca był niezdolny do pracy, spełniając warunki do przyznania zasiłku.

Takie stanowisko potwierdza ZUS w interpretacji indywidualnej z 18 czerwca 2014 r. (znak DI/100000/43/643/2014) wskazując, iż: "(...) Przepisy te (art. 18 ust. 9 i 10 ustawy o sus - przypis redakcji) odbierają osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą, którzy zadeklarowali podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w rozmiarze przekraczającym ustawowe minimum, prawa do proporcjonalnego zmniejszania podstawy wymiaru składek w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca. Uprawnienie przewidziane w art. 18 ust. 10 powyższej ustawy znajduje jedynie zastosowanie w sytuacji, gdy osoba prowadząca pozarolniczą działalność zadeklarowała podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w minimalnej wysokości (...)". Także Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z 11 czerwca 2014 r. (sygn. akt III AUa 361/14) uznał, że: "(...) możliwość korekty występuje tylko w przypadku, gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą była ustalona (zadeklarowana) w wysokości 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (...)".

Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą i z tego tytułu podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Składki na ubezpieczenia społeczne opłaca od zadeklarowanej podstawy wymiaru w wysokości 10.000 zł. W okresie od 4 do 10 czerwca br. (7 dni) był niezdolny do pracy z powodu choroby i za ten okres nabył prawo do zasiłku chorobowego. Przedsiębiorca za czerwiec br. obowiązany jest opłacić składki na ubezpieczenia społeczne od kwoty nie niższej niż 2.043,78 zł (2.665,80 zł : 30 dni x 23 dni).